Umro je Ken Kizi, pisac i jedna od ikona hipi pokreta, nezaobilazni svedok i učesnik zbivanja koja su predstavljala temelj psihodelične scene San Franciska, ali i umetničkih, kulturnih i političkih pokreta koji će potresti Ameriku i čitav svet. Publici je, uglavnom, poznat po svom prvom romanu „Let iznad kukavičjeg gnezda“, objavljenog 1962. godine, kada je Kenu Kiziju bilo 27. Ubrzo je priča o buntovnom MekMarfiju, koji postaje štićenik mentalne bolnice i buni se protiv represivnog i bezosećajnog osoblja, postala bestseler.
Ludnica, koja predstavlja metaforu modernog društva, i priča koja postavlja nezgodna i provokativna pitanja o normalnosti i nenormalnosti, stiče kultni status među svima onima koji su osećali otpor i bunt, žeđ za promenom i oslobađanjem od „stega lažnog morala“. Da li su ludaci mentalno poremećene osobe ili individue koje bolešću reaguju na nenormalno i bolesno društvo? Da li su pravi ludaci u ludnicama ili van njih? Da li je opšteprihvaćena „normalnost“ u stvari najopasnija bolest? Ova su pitanja, postavljena u romanu „Let iznad kukavičjeg gnezda“, i danas aktuelna, možda i više nego u godini kada je delo ponuđeno čitaocima.
Pored romana koji je predstavljao inspiraciju za kasnije kontrakulturne, alternativne i andergraund umetnike i stvaraoce, kao i političke aktiviste i psihijatre koji su zagovarali antipsihijatriju i jedan drugačiji pogled na pojam mentalnog zdravlja, Ken Kizi je i jedan od „zaslužnih“ za popularizaciju droge LSD među progresivnim umetnicima koji su delovali u San Francisku sredinom „60-ih. Godine 1964. Ken Kizi je, sa još nekoliko prijatelja, osnovao neformalnu grupu pod nazivom „Merry Pranksters“, sa kojom je, u psihodelično oslikanom autobusu proputovao SAD, popularišući „psihodelično iskustvo“, jedan svež, neformalan i subverzivan pogled na stvarnost i život uopšte. O atmosferi koja je vladala u grupi, kao i cilju njenog postojanja, najbolje svedoči odlomak iz jednog intervjua gde Kizi kaže: „Kao navigator ove avanture, pokušao sam, koliko god je to moguće, da plovim u pravcu koji je, pre svega, nemoguće postići, a onda sam, usput, izazvao nemir u umovima posade, sa onoliko hemikalija koliko nam može stati u ruke…“
Godine 1967. Kizi je osuđen na šest meseci zatvora zbog posedovanja marihuane. Nedugo zatim, povlači se na farmu svojih roditelja u Oregonu, gde piše i odakle se vrlo retko oglašava i pojavljuje u javnosti. Za obnovljeno i ogromno interesovanje prema njegovom delu zalužan je i Miloš Forman, koji je 1975. godine snimio „Let iznad kukavičjeg gnezda“, film koji je osvojio pet Oskara. Jedno od poslednjih Kizijevih pojavljivanja desilo se na Edinburškom festivalu 1998. godine, kada je on, sa svojim ortakom iz „Merry Pranksters“ dana, Kenom Babsom, izveo performans, kombinaciju javnog čitanja njegovih dela i filmskih snimaka nastalih na psihodeličnom putovanju kroz SAD.
Korisni linkovi:
Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.