Mnoge jevrejske zajednice već su obradile vreme Holokausta i na svojoj teritoriji sakupile dosta memoarske građe. O sudbinama Jevreja nekadašnje Jugoslavije, međutim, malo se zna u svetu. Tu sliku bi trebalo da promeni zbirka sećanja "Mi smo preživeli, Jevreji o Holokaustu", objavljena u pet knjiga. Odgovorni urednik edicije je Aleksandar Gaon, a redakcija je posle više od devet godina rada i više stotina sastanaka uspela da u ovom petoknjižju okupi 208 svedočanstava. Poslednja knjiga izašla je iz štampe 2009. godine i počinje svedočenjem Andreje Pregera i Oskara Danona.
Prema dosad prikupljenim podacima, pre početka Drugog svetskog rata, bilo je oko 65.000 Jevreja stalno nastanjenih u Kraljevini Jugoslaviji, ali i oko 15.000 razbeglih iz porobljenih zemalja Evrope, piše u uvodu prvog toma. Tokom rata stradalo ih je 67.248, što ukazuje na to da je gotovo 82% jevrejske populacije uništeno. Za razliku od herojskog ustanka u Varšavskom getu i jevrejskog otpora u drugim delovima porobljene Evrope, Jevreji nekadašnje Jugoslavije imali su jedinstvenu priliku da se u redovima Narodnooslobodilačke vojske, ravnopravno sa drugima, bore protiv naci-fašizma. Oko 4.600 Jevreja učestvovalo je u borbama sa oružjem u rukama. Poginulo ih je više od 1.300, desetoro je proglašeno za narodne heroje, a četrnaestoro je dobilo činove generala.
U ovoj zbirci svedoci Holokausta su borci pokreta otpora, deca, zatočenici konc-logora, izbeglice, zarobljeni oficiri, radnici na prisilnom radu… Jevreji kojima su u vreme Drugog svetskog rata poubijani najbliži, koji su ostali bez svojih porodica, domova i hramova.
Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.