Moskva: pozornica ruske istorije (1)

Moskva je glavni i najveći grad Rusije. Nalazi se na reci Moskvi i obuhvata površinu od oko 1.000 km². Broj stanovnika brzo raste i prema popisu iz 2004. u njoj je živelo preko 11 miliona stanovnika. Samim tim Moskva je najnaseljeniji grad u Evropi, dok urbano stanovništvo grada čini desetinu ruske populacije. Moskva ima status grada od federalnog značaja (federalnog subjekta). Uz nju, takav status u Rusiji ima još samo Sankt Peterburg. U središtu grada nalazi se Kremlj, utvrđeni kompleks koji je do 1703. bio političko središte ruskog carstva, od 1918. Sovjetskog Saveza, a od 1991. Ruske Federacije. Uz istočni zid Kremlja prostire se Crveni trg, mesto mnogih državnih ceremonija. Na trgu se nalaze i dve verovatno najpoznatije moskovske građevine – Crkva sv. Vasilija Blaženog i Lenjinov mauzolej. Moskva je takođe veliki ekonomski i trgovački centar, dom velikog broja milijardera. U 2007. Moskva je drugu godinu za redom proglašena za grad u kojem je najskuplje živeti na svetu.
Grad je nazvan po reci (na staroruskom: grad Moskov, bukvalno "grad uz reku Moskvu"). Pravo poreklo imena je nepoznato, ali ipak postoji nekoliko teorija. Jedna od teorija govori o tome da ime dolazi iz drevnog finskog jezika i znači mračan ili zamućen. U rejonu Moskve nađeni su tragovi neolitskih naseobina iz perioda od 3.000 do 2.000 p.n.e. Naseobine Slovena potiču iz 6. veka, a Moskva se prvi put spominje kao naselje u letopisu 1147. godine, kada je princ Novgorodske republike pozvao Jurija Dolgorukog rečima: "Dođi meni, brate, u Moskvu". Knez Jurij Dolgoruki izgradio je utvrđenje od drveta – Kremlj, 1156. godine, oko kojeg se širilo naselje. Od početka 14. veka u vlasti je moskovskih kneževa, a od druge polovine 14. veka ona se izjednačuje s pojmom ruske države i nalazi se na čelu borbe protiv mongolsko-tatarskog jarma. U 14. i 15. veku Moskovljani su dizali više ustanaka protiv svojih feudalaca. Od druge polovine 15. veka Moskva postaje prestonica ruske države, a početkom 16. veka imala je oko 100.000 stanovnika.
U tom periodu Kremlj grade od čvršćeg materijala i na širem prostoru. Do 18. veka Moskva postaje veliki trgovačko-industrijski centar, ali je broj njenih stanovnika opao kada je Lenjingrad postao prestonica 1712. godine. Za vreme Napoleonovih ratova (oko 1812. godine) u Moskvi je izgorelo tri četvrtine zgrada, ali je uprkos tome krajem 19. veka postala veliki naučni, politički i kulturni centar. U revoluciji 1905-1907. moskovski proleterijat uzeo je masovno učešće i od marta 1918. na čelu se nalazi Lenjin. U Drugom svetskom ratu Nemci su pred Moskvom pretrpeli odlučujući neuspeh, a Moskvu je branilo 500.000 Moskovljana, među kojima i veliki broj žena.
Moskva je u centru istoimene, najgušće naseljene i privredno najrazvijenije oblasti. Oko Moskve razmešteni su mnogi industrijski gradovi, a neki od njih čine urbanističku celinu s Moskvom kao njena predgrađa. Dugo vremena gradom su dominirale pravoslavne crkve. Izgled Moskve se drastično promenio u sovjetskim vremenima, naročito za vreme Staljina. Tada je došlo do modernizacije grada, kada su izgrađeni široki bulevari i drugi veliki putevi, ali i uništena brojna bitna arhitektonska zdanja. Kula Šukarev, mnoga imanja i prodavnice, kao i različite građevine povezane s religijom, kao što je Kazanjska katedrala ili Katedrala Hrista Spasitelja bile su uništene za vreme Staljinove vladavine. Međutim, tokom devedesetih obe su ponovo izgrađene. Jedan od glavnih arhitekata rane sovjetske rusije je Vladimir Šukov, koji je projektovao nekoliko građevina u Moskvi. Po njemu je nazvana i Kula Šukov, koja je korišćena kao toranj za prenos radio-signala, a građena je između 1919. i 1922. godine.
Korisni linkovi

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.