Predstavljene dve TV drame iz zaostavštine

BEOGRAD – Knjiga „Oj pekarske duge noći/Nebo visoko a zemlja tvrda“, u izdanju RTS izdavaštva, a u kojoj su sadržana dva do sada nepoznata dela književnika i scenariste Jovana Radulovića predstavljena je danas u RTS klubu u Beogradu.

O liku i plodnom stvaralaštvu Jovana Radulovića (1951-2018) , autora „Golubnjače“ i „Braće po materi“, govorili su prof. dr Dušan Ivanić, prof. dr Vojislav Jelić, Aleksandar Avramović i Dragan Inđić.

Profesor srpske knjizevnosti Ivanić je otkrio da su dva scenarija za TV drame koje se danas predstavljaju, nastala ’70-ih godina, kada je Radulović već bio afirmisan pisac.

Tekstovi su mu sudski bili zabranjivani već u prvim godinama stvaralaštva.

„Ove pronađene TV drame su zanimljive iz više razloga, pre svega što su nepoznate javnosti. I ovde, kao u mnogim delima pisca, prisutna je njegova sklonost ka humoru, anegdotama, a tu su i vicevi, kao prikaz političke situacije i ilustracije aktuelnih problema, posebno u scenariju „Oj, pekarske duge noći“, primetio je dr Ivanić.

U rukopisnoj ostavštini Radulovića nađena su ta dva televizijska scenarija naručena od Televizije Beograd koja verovatno, kako navode iz uredništva RTS izdavaštva, iz ideoloških razloga nikada nisu snimljena.

Reč je o navedenim delima “Nebo visoko a zemlja tvrda – TV drama za decu i “Oj pekarske duge noći” – TV drama iz miljea srpskog podzemlja, iz pekarskog života kao kritička slika sumorne stvarnosti, na pragu Crnog talasa.

Radulović je dokazao na primeru ova dva nesnimljena scenarija, da je svojom kritičkom misli, pripadao grupi srpskih autora koji su postavljali ne uvek prijatna pitanja o savremenom životu i nacionalnoj mitomaniji, kako smatraju urednici, gde se ističe njegov prijatelj Aleksandar Avramović, saradnik i inicijator ovog izdanja, nekadasnji urednik na RTS-u.

„Današnji dan je svečan u svakom smislu i trenutku, a takođe je i istorijski događaj. Pronašli smo dva scenarija za televiziju od velikana srpske književnosti“, rekao je Avramović.

On je izrazio nadu da će nove generacije reditelja i urednika imati sluha za aktuelnost i neprolaznost ova dva TV scenarija, te da će i oni biti kad tad realizovani, na šta on više ne može da utiče, jer je u penziji.

„Ta scenarija su sada u koricama ove knjige, da tu zauvek ostanu, u kulturnom nasleđu, kad već nisu snimljena tamo gde je bilo naručeno, za igrani program Radio televizije Beograd“, naglasio je Avramović.

„Bio sam očaran onim što je Radulović stvarao i srečan što mi je bio prijatelj. Ostaje utisnut u istoriji srpske književnosti kao pripovedač tragedije srpskog naroda“, zaključio je Avramović.

Dragan Inđić priznao je da je uvek uživao u čitanju Radulovićevih pozorišnih i TV drama i da je tako veoma zavoleo dramsku književnost.

Takođe je naveo da mu je bilo zanimljivo što je Radulović pozvan od reditelja i producenata da napiše četiri puta adaptacije i dramatizacije poznatih književnih dela, i pored toliko diplomiranih dramaturga sa FDU, što dovoljno govori o njegovom neospornom kvalitetu kao scenariste.

Jelić, stručnjak za antiku, istakao je da se pisana reč otelotvori onda kada se izgovori, što je književnik Radulović postigao kao filmski i TV scenarista i pozorišni autor, a da se njegov kultni komad „Golubnjača“ i danas može posmatrati kao antička drama.

Jovan Radulović osnovnu školu završio je u Polači, gde je i rođen, a gimnaziju u Kninu. Započeo je studije književnosti i istorije u Zadru 1970. godine, a 1971. se preselio u Beograd, gde je diplomirao na Filološkom fakultetu.

Bio je profesor u Četrnaestoj beogradskoj gimnaziji, urednik BIGZ-a i direktor Biblioteke grada Beograda.
Dela su mu prevođena na engleski, ruski, ukrajinski, italijanski, nemački, švedski, mađarski i makedonski jezik.

Dobitnik je Oktobarske nagrade grada (dodeljena pa oduzeta 1979, vraćena 1993. godine), Andrićeve nagrade, „Isidora Sekulić“, „Svetozar Ćorović“, „Bora Stanković“, „Branko Ćopić“ (SANU), „Joakim Vujić“, „Braća Micić“, nagrade Vitalove književne fondacije „Zlatni suncokret“, nagrade Udruženja čehoslovačkih umetnika za najbolji scenario (na festivalu Zlatni Prag, 1989. godine), nagrade Grafičkog ateljea Dereta za knjigu godine i Kočićeve nagrade (2001).

Predstava „Golubnjača“ proglašena je za najbolju na Festivalu Alpe-Adrija (Nova Gorica, SR Slovenija, 1983), a žiri RTS i „Večernjih novosti“ izabrao je ovo kultno delo među dvanaest najboljih drama na srpskom jeziku od 1944. do 1994. godine.

Poznati su mu romani – “Braća po materi” (1986), “Prošao život” (1997), “Od Ognjene do Blage Marije” (2008), drame – osim “Golubnjače” (1982), i – “Učitelj Dositej” (1990), “Bora pod okupacijom” (2006).

Potpisao je i televizijske i filmska scenarija: “Vučari Donje i Gornje Polače” (1978), “Čeličenje Pavla Pletikose” (1980), “Braća po materi” – adaptacija svog romana (1988) za film Zdravka Šotre, “Glava šećera” (adaptacija pripovetke Milovana Glišića, 1991), “Svirač” (adaptacija pripovetke Svetolika Rankovića, 1998), “Nikoljdan 1901.” (adaptacija drame Sime Matavulja, 1998),
“Stari vruskavac” (dramatizacija pripovetke opet Svetolika Rankovića, 2000), “Polača” – Okvil” (2004), “Bora pod okupacijom” (adaptacija svoje pozorišne drame, 2006).

(Tanjug)

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.