Deset najvažnijih otkrića u svetskog arheologiji u 2015.

Dvomesečni časopis „Arkeolodži“, koji objavljuje Američki arheološki institut u broju za  januar/februar 2016. najveći prostor posvetio je najvažnijim otkrićima u toj oblasti tokom 2015. u celom svetu. Prema rečima glavnog urednika, Klaudije Valentino, ove godine je žiri, sastavljen od stručnjaka redakcije odabrao kao 10 najvažnijih otkrića, koji pripadaju najrazličijim kulturama širom sveta i sežu u najdalju prošlost čovečanstva.

Nekoliko otkrića donela su nove podatke o robovlasničkim uređenjima i o poreklu umetnosti, a omogućena su zahvaljujući novim tehnologijama i naučnim metodima.

Prvo otkriće na ovoj listi su ostaci nove vrste hominida, do sada nepoznate u nauci koja je pronađena u sistemu pećina u blizini Johanesburga u Južnoj Africi.

Amateri speleolozi su obavestili paleoantropolaga Lija Bergera da su otkrili pećinu sa većom količinom kostiju praistorijskih ljudi, a kada je Berger pokušao da uđe u pećinu i istraži njen sadržaj, shvatio je da neće moći da se provuče kroz veoma uzan i nizak otvor.

Putem Fejsbuka je uputio poziv svojim kolegama, koji su izuzetno sitni i niskog rasta da mu se jave i tako je odabrao ekipu od šest naučnika.

Marina Eliot arheolog sa kanadskog univereziteta Sajmon Frejzer, bila je prva koja je ušla u pećinu i zadivila se kada je videla o kakvoj se količini ljudskih ostataka radi, a Berger je utvrdio da je to do sada nepoznata vrsta koju je nazvao „Homo naledi“ (naledi znači „zvezda“, a tako zovu i ovu pećinu).

Nova vrsta je „karika koja je nedostajala“ između majmunolike „Lusi“, kako je nazvana pramajka australopitekusa nađena u Etiopiji i ranih hominida „Homo habilis“. „Homo naledi“ nije još definitivno datiran, ali se pretpostavlja da su njegovi ostaci stari oko 2,5 miliona godina.

Na drugom mestu se nalazi pronalazak kamenog oruđa u Keniji, oblikovan tako da je verovatno služio za odbranu, a datiran je u vreme koje je prethodilo pojavi „Homo habilisa“ za čitavih 700.000 godina.

U blizini tih kamenica, koje su bile pogodne za bacanje na protivnika, nađeni su ostaci Kenijatropusa Platiopisa, nekog od prethodnika „Homo habilisa“, za koga se mislilo da još nije znao da izrađuje kamene predmete.

Treće po značaju je otkriće do koga se došlo u Indoneziji u pećinama, u kojima su nađeni tragovi slika, čija starost je određena na oko 30.000 godina, koliko su i najstarije pećinske slike nađene u Evropi. To je pokrenulo pitanje da li su prvi slikari živeli u Africi, a onda su se jedni preselili u Evropu, a drugi stigli do krajnjeg istoka Azije.

Jedno otkriće u Danskoj iz 1921. godine sada je dobilo novi značaj i visoko četvrto mesto. U pitanju je grob mlade žene koji je datiran u 1370. godinu pre nove ere i verovalo se da je pripadala lokalnom stanovništvu, pa su je nazvali  „Nevesta iz Egtvedea“. Novo testiranje njenog DNK pokazalo je da je ova dama iz bronzanog doba poreklom iz Švarcvalda, koji je oko 700 kilometara udaljen od mesta gde je sahranjena.

Pošto su u grobu nađeni i ostaci novorođenčeta pretpostavlja se da je umrla na porođaju, a to bi značilo da su se brakovi sklapali i između mladenaca koji su živeli na na velikim udaljenostima. Veruje se da je ona bila poslata iz južne Nemačke da se uda za jednog od poglavica Jitlanda.

Otkriće do koga su došli francuski arheolozi u mestu Lavo dospelo je na peto mesto. Oni su sasvim slučajno nabasali na jedno od najvažnijih nalazišta iz Gvozdenog doba u ovom veku. Ispod humke čiji je prečnik bio oko 40 metara, stručnjaci Francuskog instituta za prevetivnu arheologiju otkrili su grobnicu keltskog princa iz V veka pre nove ere. Nisu odmah odredili pol sahranjene ličnosti, jer su pored skeleta našli i neke ukrase koji su mogli da pripadaju i ženi, međutim, analiza kostiju je potvrdila da se radi o muškarcu.

Keltski princ je bio sahranjen sa puno dragocenih predmeta, uključujući posude uvezene iz zemalja na obali Mediterana, zlatan nakit i ostatke kočije. Posebno je lepo izrađen bronzani sud za vino ukrašen skulpturama životinjskih glava i mitoloških bića. Uz pokojnika je nađen i bokal za vino od keramike, oslikan crnim figurama, što je potvrdilo da je između Kelta na severu Francuske postojala veoma živa trgovina sa Grcima i Etrurcima.

Sadržaj groba, ocenili su arheolozi, potvrđuje da se radilo o pokojniku koji je igrao važnu ulogu u političkom životu tog regiona. Posude za vino samo su još jedna potvrda koliko je taj napitak bio cenjen među Keltima.

U svim autohtonim kulturama Severne Amerike životinje igraju važnu ulogu u njihovim verovanjima i ritualima, pa i kod pripadnika Hopvel kulture, koja se razvijala na severozapadu u periodu od 200 godine pre nove ere do 500 godine.

Nedavno su u jednoj od kutija u depou lokalnog muzeja države Ilinois na kojoj je pisalo „štene“ nađeni zubi, ne psa, već mačke. Pošto je to prvi slučaj da je mačka dobila svoj grob, ovo otkriće je dobilo šesto mesto po značaju. U pitanju je bio skelet veoma mladog mačka koji je, po svemu sudeći, uginuo prirodnom smrću, a čiji vlasnici su se dovoljno vezali za njega da su ga sahranili u grobici jednog od njihovih saplemenika. Pripadnici Hopvel kulture su nekoliko stotina godina pre ovog slučaja već pripitomili pse i nije retka pojava da su ih sahranjivali uz njihove gospodare.

Najstarija pereca na svetu nađena je na lokalitetu u nemačkom gradu Regensburgu, gde je trebalo da se gradi Muzej bavarske istorije.

Na tom lokalitetu nađeni su tragovi prisustva Rimljana, ali najveće iznenađenje bilo je otkriće skamenjenih ostataka dve prepečene perece u septičkoj jami iz 18. veka. Lokalni arheolozi nisu do sada nalazili pečenu hranu, a pogotovo ne u septičkim jamama, jer su sve što nije bilo pojedeno vlasnici davali domaćim životinjama. Ostaci pereca su identični savremenim i dobili su sedmo mesto na ovoj listi otkrića.

Zahvaljujući novim metodima ispitivanja genetskog materijala, istraživači su utvrdili poreklo trojice robova sahranjenih na karipskom ostrvu Sveti Martin. Ovo je ocenjeno kao dovoljno važno otkriće i na ovoj listi zauzima osmo mesto.

Skeleti dva muškarca i jedne žene nađeni su pre pet godina i stručnjaci su odmah registrovali da su im zubi bili ostrugani, što se praktikuje među mnogim plemenima u Africi. Ispitujući njihov DNK, utvrđeno je da jedan rob pripada plemenu Bantu iz Kameruna, dok je drugo dvoje iz Nigerije i Gane. Ovim novim metodom moći će da se utvrdi poreklo crnih robova dovođenih u područje Kariba i Severne Amerike.

U Srednjoj Americi se često mogu naći u predkolumbijskim grobovima ostaci živinog praha čiji je pigment crven (cinober), ali u tečnom obliku je izuzetno redak. Utoliko je meksički arheolog Serhio Gomez bio više iznenađen kada je u podzemnim prostorijama ispod piramide posvećene pernatoj zmiji iz trećeg veka našao tečnu živu. Ona je predstavljala reku koja teče u zagrobnom svetu gde borave pokojnici.

Gomez je pre 12 godina otkrio ulaz u podzemne prostorije ovoga hrama i u pet prostorija našao hiljade artefakata, najviše votivnih darova kao što su figurine od žada i nakit od morskih školji. Živa je ostala u tečnom stanju zahvaljujući velikoj koncentraciji vlage i odsustvu kiseonika.

Na poslednjem mestu ovog pregleda najvažnijih otkrića u 2015. godini su istraživanja vezana za ostatke prvih stanovnika Džejmstauna, prve stalne naseobine Evropljana na severnoameričkom tlu. Grobovi, čiji je sadržaj istražen nađeni su oko lokaliteta na kome je bila izgrađena prva crkva 1608. Pretpostavlja se da su tu bili sahranjeni ugledniji građani.

U prvom od četiri groba sahranjen je prvi pastor Džejmstauna Robert Hant koji je bio samo zamotan u pokrov bez kovčega, što pokazuje do koje mere je bio skroman.

Za razliku od njega, kapetan Vilijem Vest koga su ubili Indijanci 1610. sahranjen je u raskošnom kovčegu od koga su preostali samo ekseri. U kostima ima veliki procenat olova, što je posledica korišćenja skupocenog kalaisanog posuđa, a nađen je i komad lepo vezene svilene lente.

U još raskošnijem kovčegu bio je sahranjen ser Ferdinando Vejnmen koji je preminuo tokom velike gladi, (1609-1610) kada je 70 odsto žitelja Džejmstauna umrlo.

Još jedna žrtva gladi bio je i kapetan Gebrijel Arčer koji je istražio dobar deo istočne obale Severne Amerike.

(Tanjug)

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.