Na današnji dan 22. septembar

Na današnji dan 22. septembra 1241. godine Ubijen je Sturulson Snori (Snorri), najznačajniji pisac stare islandske književnosti, autor dela „Snorra Edda“ koje sadrži legende iz drevne severnjačke mitologije i „Orbis terrarum“, sage o norveškim mitskim počecima. Smatra se da je ubistvo naručio norveški kralj Hakon VI iz političkih razloga.

1499 – Mirom u Bazelu okončan je Švapski rat između Švajcarske lige i nemačkog kralja Maksimilijana I (Maximilian), a Švajcarska je stekla nezavisnost.

1735 – Robert Volpol (Walpole) postao je prvi britanski premijer koji se uselio u rezidenciju u Dauning stritu broj 10 u Londonu.

1789 – Rusko-austrijske snage pod komandom ruskog vojskovođe Aleksandra Suvorova nanele su težak poraz Turcima u bici kod Rimnika.

1791 – Rođen je engleski fizičar i hemičar Majkl Faradej (Michael Faraday), koji je 1831. otkrio zakon elektromagnetske indukcije, a 1833. dva osnovna zakona elektrolize.

1792 – Dan posle obaranja monarhije, Francuska je proglašena republikom i na snagu je stupio novi kalendar, kojim je za početak računanja nove ere uzet jesenji ekvinocij – 23. septembar 1792.

1862 – Oto fon Bizmark (Otto von Bismarck) postao je pruski kancelar. Pod geslom „krv i gvoždje“ ujedinio je 25 nemačkih država u Nemačko Carstvo, osnovano 1871. sa Vilhelmom Hoencolernom (Wilhelm Hohenzollern) kao carem.

1862 – Predsednik SAD Abraham Linkoln (Abraham Lincoln) objavio je dekret prema kojem svi američki robovi postaju slobodni gradjani od 1. januara 1863.

1882 – Umrla je srpska slikarka Katarina Ivanović, prva žena član Srpskog učenog društva. Slikala je portrete, istorijske žanr-kompozicije i vrlo uspešne mrtve prirode. Neke njene slike su medju najboljima u srpskom klasicizmu, poput „Portreta knjeginje Perside Karađordjević“, „Autoportreta“, „Korpe s groždjem“.

1885 – Rođen je američki filmski režiser i glumac austrijskog porekla Erih fon Štrohajm (Erich von Stroheim), jedan od najvećih režisera nemog filma („Kraljica Keli“, „Velika iluzija“, „Nestali iz Sent-Ažila“, „Bulevar sumraka“).

1918 – Rodjen je meksički violinista poreklom poljski Jevrejin Henrik Šering (Henryk Szeryng), jedan od najvećih majstora violine 20. veka. Emigrirao je kada je nacistička Nemačka 1939. napala Poljsku i do 1945. u Londonu je bio oficir za vezu poljske izbegličke vlade i prevodilac premijera, generala Vladislava Sikorskog. Od 1945. je profesor na Muzičkom fakultetu u Meksiku.

1923 – U Ljubljani je održana skupština feminističkih društava Kraljevine Jugoslavije na kojoj je osnovana Feministička alijansa (kasnije Alijansa ženskih pokreta Jugoslavije).

1934 – U eksploziji u rudniku Gresford u Velsu poginulo je više od 260 rudara.

1940 – Japanske trupe ušle su u Drugom svetskom ratu u Francusku Indokinu.

1949 – Vlade SAD, Velike Britanije i Kanade saopštile su da je SSSR izveo prvu eksploziju atomske bombe 29. avgusta 1949.

1955 – U Velikoj Britaniji je počela da radi komercijalna televizija. Prvi plaćeni oglas bila je reklama za pastu za zube.

1960 – Proglašena je nezavisnost afričke države Mali (bivši Francuski Sudan) sa predsednikom Modibom Keitom.

1974 – U uraganu u centralnoameričkoj državi Honduras poginulo je oko 5.000 ljudi.

1980 – Kopnene snage Iraka ušle su u Iran sa namerom da preuzmu kontrolu nad Šat-el-Arabom, čime je iračko-iranski sukob prerastao u pravi rat, koji je trajao narednih osam godina.

1985 – Francuski premijer Loran Fabijis (Laurent Fabius) priznao je da su francuski tajni agenti, na osnovu naredjenja vlade, potopili u Novom Zelandu brod organizacije „Grinpis“, „Dugin ratnik“. „Grinpis“ je vodio kampanju protiv francuskih nuklearnih proba.

1989 – Umro je američki pevač Irvin Berlin (Irving), autor više od 1.000 šlagera. Njegova pesma „White Christmas“ iz filma „Holiday Inn“ (1942) ubraja se i danas u bestselere američkog muzičkog tržišta.

1992 – SAD su uputile zahtev generalnom sekretaru UN da se formira komisija za ispitivanje ratnih zločina u Jugoslaviji. U priloženom izveštaju, rukovodstva Srbije i Jugoslovenske narodne armije, kao i srpske oružane snage u Hrvatskoj i BiH, optuženi su za teške zločine počinjene tokom 15 meseci rata u bivšoj Jugoslaviji.

1993 – U jeku jedne od najvećih inflacija zabeleženih u svetu, SR Jugoslavija je donela zakon o denominaciji nacionalne valute, prema kojem je od 1. oktobra milion dinara vredelo jedan dinar.

1998 – Na planini Ćićevici obnovljene su borbe izmedju srpskih snaga bezbednosti i kosovskih Albanaca, a ministar pravde u Vladi Srbije Dragoljub Janković saopštio je da su protiv 178 kosovskih Albanaca podignute optuznice zbog terorizma, da je pod istragom 927, a u pritvoru 538 Albanaca sa Kosova.

2001. – Umro je Isak Štern, jedan od najvećih violinista dvadesetog veka. Poznat je i po tome što je spasao Karnegi Hol od propasti 60-tih godina prošlog veka.

2001 – SAD su ukinule sankcije Indiji i Pakistanu, uvedene 1998, kada su te dve zemlje izvršile nuklearne probe.

2007. – Umro je Marsel Marso (Marcel Marceau) francuski pantomimičar, koji se proslavio svojim likom Bip klovna, belog lica, u puloveru i sa šeširom.

2010 – Umro je američki pevač Edi Fišer (Eddie Fisher) popularni muzičar 50-ih godina prošlog veka, poznat po pesmama „Thinking of you“, „Any Time“ i „Oh, My Pa-pa“.

2013 – Na nemačkim saveznim parlamentarnim izborima za 18. saziv Bundestaga najviše glasova osvojila je Hršćansko-demokratska unija premijerke Angele Merkel, koja je dobila treći uzastopni mandat za sastav vlade.

2014 – Oko 100.000 Kurda iz Sirije u nekoliko dana prebeglo u Tursku pred vojskom ekstremističke organizacije „Islamska država“, saopštio je Visoki komesarijat UN za izbeglice (UNHCR).

2016 – Internet grupa Jahu (yahoo) priznala je da je krajem 2014. hakovano oko 500 miliona korisnika, da su hakeri ukrali lične podatke – imena, prezimena, elektronsku poštu, lozinke, brojeve telefona i da nisu dirali brojeve bankarskih računa.

2019 – Period od 2015. do 2019. je najtopliji registrovan period na planeti.

(Beta)

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.