Riznica kulture i duhovnosti

U Etnografskom muzeju u Beogradu nedavno su predstavljena dva toma knjige „Tipik arhiepiskopa Nikodima“ iz 1319. godine, zvaničnog tipika SPC u srednjem veku i jednog od najznačajnijih dela u kulturi i crkvenoj istoriji. Svetskoj i kulturnoj baštini ovo kapitalno delo vraćeno je zahvaljujući profesoru Đorđu Trifunoviću i njegovom mladom saradniku Viktoru Saviću (Institut za srpski jezik), koji su knjigu priredili.
Kada je postao iguman manastira Hilandar (1317), Nikodim je odlučio da sa grčkog na srpskoslovenski lično prevede Tipik koji je sveti Sava Osvećeni sastavio za svoju porodicu u Jerusalimu (Jerusalimski tipik). Taj tipik važan je za poznavanje crkvenih dela i istorije SPC u celini. Ova jedinstvena knjiga od 360 strana na pergamentu nalazila se od sredine 19. veka u Narodnoj biblioteci u Beogradu, gde je izgorela 1941. godine. Staranjem Lazara Mirkovića, profesora Bogoslovskog fakulteta u Beogradu, rukopis Nikodimovog prevoda snimljen je u celini uoči Drugog svetskog rata. Pretpostavlja se da je godinu dana pre toga, za potrebe seminara na fakultetu, prof. Mirković snimio sve tekstove Nikodimovog tipika. Kasnije će se ispostaviti da je to jedini (makar u fotografijama) u celini sačuvan rukopis uoči Drugog svetskog rata od oko 1.300, koliko ih je, zajedno sa originalom, tada izgorelo u jednoj zgradi na Kosančićevom vencu.
Lazar Mirković je pokušavao ranije da objavi ovaj rukopis u SANU, a kada nije dobio pozitivan odgovor, fotografije čitavog rukopisa i raščitani tekst ustupio je Akademijinom arhivu. Pola veka posle prvog pokušaja objavljivanja dela, Tipik je svetlo dana ugledao kroz dve knjige: u prvoj su reprodukovane sve sačuvane fotografije Tipika, a u drugoj tri Mirkovićeve studije, srpskoslovenski tekst, Imenik svetih praznika u Tipiku, četiri članka prof. Trifunovića i do sada neobjavljena opširna biografija Lazara Mirkovića.

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.