Da ne zaborave jezik: Srbija organizuje nastavu za decu u 10 zemalja, evo i kojih

Van granica Srbije, prema procenama, živi više od pet miliona Srba, a svi naši sunarodnici, odnosno njihova deca, mogu da uče maternji jezik u nizu zemalja u kojima žive – od Kanade do Dubaija i Južnoafričke Republike.

Naša država nastavu na srpskom organizuje u deset zemalja u svetu – Švajcarskoj, Francuskoj, Nemačkoj, Italiji, Grčjkoj, Belgiji, Norveškoj, Finskoj, Južnoafričkoj Republici i Kini, u nekim zemljama o tome vode brigu nasa dijaspora i crkva, ali i jedan broj samih država u kojima žive naši ljudi, poput Nemačke, Švedske. . .

Tako će u Francuskoj od iduće školske godine, kako su preneli mediji, srpski jezik ući u tamošnji školski sistem, što znači da će u redovnim školama za one koji se opredele za njega, kao za izborni predmet, on postati deo obavezne nastave.

Nemačke pokrajine, u čijoj nadležnosti je obrazovanje, nude u svojim školskim programima učenje jezika zemlje porekla dece, pa se tako, među stranim jezicima od kojih je nastava turskog najposećenija, nalazi i srpski.

U najmnogoljudnijoj nemačkoj pokrajini, Severnoj Rajni-Vestfaliji, u kojoj živi oko 18 miliona ljudi i najveći broj stranaca i gde su i brojni Srbi ““našli uhlebljenje““, srpski jezik se već decenijama izučava u više gradova.

““Nastava srpskog se izvodi u 13 osnovnih škola, a prema aktuelnim podacima za prošlu školsku godinu, tu nastavu je u Severnoj Rajni Vestfaliji pohađalo 351 dete““, rečeno je Tanjugu u pokrajinskom Ministarstvu prosvete u Diseldorfu i naglašeno da se u toj pokrajini, kao maternji, odnosno, jezik zemlje porekla, izučava 18 jezika – turski, poljski, španski, ruski, grčki, italijanski. . . .

Deca od prvog do desetog razreda mogu da učestvuju u nastavi jezika, svoje zemlje porekla i ta nastava važi kao ponuda pokrajina, koje ceo taj proces i finansiraju i čija nadležna ministarstva daju i dozvolu za školske knjige.

Ukoliko deca sa prelaznim ocenama završe nastavu maternjeg, onda, prema slovu zakona, taj jezik može da bude uračunat kao oficijelni strani jezik, prvi ili drugi, u školama, čak i gimnazijama.

Učiteljica u penziji Vitomirka Veljović, koja je za četiri decenija rada na ““put““ izvela mnogu decu, kaže da je nekada u razredu imala i 29 mališana, a 1989. godine, sama je držala nastavu za čak 279 dece.

Pad broja đaka, koji pohađaju časove srpskog jezika, ona objašnjava činjenicom da se rađa manje dece, ali podseća da kod nastave srpskog jezika, takođe, postoji i tradicija:

““Roditelji su učili srpski jezik, pa sada šalju i svoju decu na nastavu““, rekla je ova učiteljica, čiji su mnogi đaci danas inženjeri, lekari, pravnici, arhitektke i drugi čestiti članovi nemačkog društva i dodala da za građane Srbije važi da su i roditelji i deca dobro integrisani u nemačko društvo.

U austrijskim školama takođe postoji fakultativna nastava na maternjem jeziku, ali danas srpska deca imaju mogucnost da pohađaju samo fakultativnu nastavu na bosansko-hrvatsko-srpskom (BKS).

Austrija je 1992. uvela nastavu na maternjem jeziku, nudeći 25 jezika, od kojih su najposećenije nastave na BKS i turskom. Najveći broj sati ima nastava na turskom ( 7.728), zatim sledi BKS (2.761), te albanski (417).

Oko 33. 900 đaka je školske 2013/14, za koju trenutno postoji javni podatak, pohađalo nastavu na maternjem jeziku, ali taj broj stalno opada i zbog toga što Srbi ne žele da im deca uče veštački bosansko-hrvatsko-srpski jezik, odnosno BKS.

BKS je jedini jezik koji se kao nastava na maternjem jeziku nudi u svih devet austrijskih pokrajina, nastava se izvodi po planu i programu Ministarstva obrazovanja Austrije, koje i bira i plaća nastavnike .

Najveći broj njih je poreklom iz Bosne i Hercegovine, što je takođe jedan od razloga da srspka deca ne žele da pohađaju tu nastavu.

Bilo je inicijativa za razgovor sa austrijskim vlastima o tome da se nastava na zajedničkom BKS jeziku zameni nastavom na srpskom, bosanskom i hrvatskom, ali se to nije dogodilo.

Tako se društvo „Prosvjeta“ već duže bori za uvođenje nastave na srpskom sa nastavnicima srpskog porekla, smatrajući da deca na nastavi BKS ne mogu da uče ispravno svoj maternji jezik.

Inače u austrijskim školama drže se i časovi veronauke, među njima i pravoslavna, gde je nastavno osoblje ponajviše iz srpskog korpusa, pa je i to prilika za učenje srpskoj jezika.

Nastavu srpskog jezika po Posebnom programu osnovnog obrazovanja i vaspitanja u inostranstvu koju organizuje Ministarstvo prosvete Srbije imaju mogućnost da pohađaju serpska deca u deset zemalja sveta.

Najviše zainteresovanih, kako navode u Ministarsvu, postoji u Švajcarskoj -1. 507, zatim u Nemačkoj – 1. 172, Francuskoj – 626, a najmanje zainteresovanih za nastavu srpskoj ima u Finskoj – 13 i u Kini – četiri.

Za nastavu u u ovim zemljama angažovano je 45 nastavnika, i to 24 redovna nastavnika i 21 honorarni.

„U odnosu na prethodnu školsku godinu beleži se blago povećanje broja učenika koji pohađaju nastavu na srpskom jeziku po posebnom programu osnovnog obrazovanja u inostranstvu“, kaže za Tanjug rukovodilac grupe za razvoj nastave Ministarstva prosvete Milka Andrić.

Ona dodaje da ima više zahteva za otvaranje novih grupa u kojima već postoji organizovan obrazovno- vaspitni rad na srpskom jeziku – Nemačka, Francuska, Italija, Norveška, ali i u državama u kojima do sada nije organizovan obrazovno vaspitni rad o trošku države – SAD i Danska.

Redovne nastavnike koji idu na rad u inostranstvo bira Komisija koju formira Ministarstvo prosvete, te se iz državnog budžeta finansiraju njihove plate.

Redovni nastavnici koji odlaze u inostranstvo da predaju srpski jezik biraju se među nastavnicima koji predaju u školama, moraju da imaju najmanje pet godina radnog iskustva.

Posao predavača u inostranstvu se obavlja na određeno vreme, svake godine se razmatra produženje rešenja, a po povratku u Srbiju nastavnici nastavljaju da rade u matičnim školama.

Nastava na srpskom jeziku ostvaruje se u dijaspori više od četiri decenije, najpre u okviru Jugoslovenske dopunske škole, a zatim je nastavljeno nakon raspada SFRJ.

„Poseban program osnovnog obrazovanja i vaspitanja u inostranstvu ostvaruje se iz sledećih predmeta – Srpski jezik, Moja otadžbina Srbija, Osnovi kulture srpskog naroda“, pojašnjava Andrić i to na tri uzrasna nivoa – mlađem (prvi, drugi, treći razred), srednjem (četvrti, peti, šesti razred) i starijem (sedmi i osmi razred).

Fond časova je od 105 do 114 časova godišnje po predmetu u zavisnosti od mogućnosti i usklađenosti sa redovnom nastavom zainteresovanih učenika u stranoj zemlji.

Van granica Srbije, prema nekim procenama, danas živi oko 5,1 milion Srba u oko 100 zemalja.

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.