Na današnji dan 31. oktobar

Na današnji dan 31. oktobra 1993. godine umro je italijanski režiser Federiko Felini (Federico Fellini), koji je pedesetih godina 20. veka postao vodeće ime italijanskog i svetskog filma. Jedan od najistaknutijih predstavnika italijanskog neorealizma dobitnik je tri Oskara za filmove „Ulica“, „Kabirijine noći“ i „Osam i po“. Proslavili su ga i „Amarkord“, „Sladak život“, „Đulijeta i duhovi“.

1517 – Umro je italijanski slikar Fra Bartolomeo (Bartolommeo), jedan od poslednjih firentinskih renesansnih majstora. Smatra se pretečom baroka („Bogorodica sa svecima“, „Pijeta“).

1517 – Ogorčen mnogobrojnim zloupotrebama crkve, nemački sveštenik Martin Luter (Luther) okačio je na vrata katedrale u Vitenbergu i stavio na javnu raspravu 95 teza o reformi crkve. Time je u nemačkim zemljama počela Reformacija, a Luter je postao jedan od njenih vodja.

1632 – Rođen je Jan Vermer (Vermeer), jedan od najvećih holandskih majstora 17. veka. Nepriznat i neshvaćen za života, dva veka kasnije svrstan je medju najveće umetnike u istoriji slikarstva, a njegove slike dostigle su astronomske cene („Pogled na Delft“, „Žena s pismom“, „Devojka s djerdanom“, „U ateljeu“, „Čas muzike“).

1795 – Rođen je Džon Kits (John Keats), jedan od velikana iz plejade engleskih romantičara s kraja 18. i početka 19. veka. Za pet godina stvaralaštva (umro je u 26. godini) ostavio je delo koje ga svrstava u jednog od najvećih pesnika engleske književnosti („Endimion“, „Oda slavuju“, „Oda grčkoj urni“, „Oda jeseni“).

1848 – Carske čete pod feldmaršalom Alfredom Vindišgrecom (Windischgraetz) zauzele su Beč, čime je ugušen osmomesečni Bečki ustanak tokom kojeg je bila uspostavljena revolucionarna vlada.

1851 – U Cetinju je umro crnogorski vladika, filozof i državnik Petar II Petrović Njegoš, veliki epski pesnik, autor slavnog dramsko-epskog dela „Gorski vijenac“. Kao državnik postavio je temelje moderne crnogorske države, ustanovio izvršnu vlast i senat, organizovao sudove, uveo poreze. Za njegove vladavine osnovana je prva štamparija u Cetinju 1834. i podignuta prva škola. U književnoj baštini ostavio je i ep „Luča mikrokozma“, dramu „Lažni car Šćepan Mali“, pesme.

1871 – Na osnovu ustava iz 1869. (Namesnički ustav), donet je prvi zakon o poroti u Srbiji, koji je stupio na snagu 1. januara 1872.

1918 – U atentatu je ubijen bivši mađarski premijer grof Ištvan Tisa (Istvan Tisza), vođa reakcionarne Nacionalne stranke rada.

1922 – Rođen je kambodžanski princ Norodom Sihanuk (Sihanouk), kojeg je na presto prvi put dovela francuska kolonijalna vlast 1941. Abdicirao je 1955. u korist oca Norodoma Suramarita, a posle njegove smrti 1960. ponovo je postao šef države. Oboren je sa vlasti 1970. u državnom udaru generala Lon Nola, potom je kratko (1975-76) bio predsednik tokom režima Crvenih Kmera. Posle niza burnih političkih promena, 1993. je ponovo postao kralj Kambodže.

1925 – Reza Kan (Khan) je preuzeo presto Irana i osnovao dinastiju Pahlavi koja je vladala tom zemljom do Islamske revolucije 1979.

1926 – Umro je američki mađioničar, poreklom mađarski Jevrejin Hari Hudini (Harry Houdini), najpoznatiji mađioničar 20. veka. Rodjen kao Erih Vajs (Ehrich Weiss), promenio je ime u čast francuskog madjioničara Robera Hudina (Robert Houdin).

1940 – Pobedom britanske avijacije završena je Bitka za Britaniju koju su Nemci počeli u julu snažnim bombardovanjem i pomorskom blokadom Velike Britanije. Britanci su preuzeli vazdušnu kontrolu nad Lamanšom, a Nemci su odustali od invazije na to ostrvo.

1952 – SAD su na Maršalskim ostrvima na Tihom okeanu, izvele prvu probu hidrogenske bombe.

1956 – Bombardovanjem egipatskih aerodroma, Britanija i Francuska su počele napad na Egipat, tokom Suecke krize.

1961 – U procesu destaljinizacije Sovjetskog Saveza, Staljinovi posmrtni ostaci premešteni su iz mauzoleja na Crvenom trgu u grobnicu uz zidine Kremlja.

1984 – Ispred rezidencije u Nju Delhiju ubijena je Indira Gandi, premijer Indije. Ubistvo su izvršili Siki ekstremisti, pripadnici njenog ličnog obezbedjenja.

1991 – Na prvim višepartijskim izborima u Zambiji Frederik Čiluba (Frederick Chiluba) pobedio je Keneta Kaundu (Kenneth), lidera u borbi za nezavisnost i prvog predsednika zemlje.

1999 – Tokom 113. fudbalskog derbija „Partizana“ i „Crvene zvezde“ u sukobima navijača poginuo je učenik Aleksandar Radović. To je bio prvi slučaj nasilne smrti na fudbalskim utakmicama u Jugoslaviji.

2000 – Ruska raketa u kojoj su se nalazili prvi stanovnici medjunarodne svemirske stanice, eksplodirala je u Kazahstanu.

2003 – U Maleziji je nakon 22 godine izabran peti po redu predsednik vlade Abdulah Ahmad Badavi. On je na toj dužnosti zamenio Mahatira Mohameda koji je sa reputacijom najkontroverznijeg azijskog lidera vladao tom zemljom jugoistočne Azije od 1981.

2010 – Na izborima u Brazilu za novog šefa države izabrana je Dilma Vana Rusef (Rousseff) i ona je prva žena predsednik u istoriji te zemlje.

2011 – Unesko je primio Palestinu u punopravno članstvo, nakon čega su Kanada, SAD i Izrael obustavili finansiranje te organizacije.

2015 – Stradalo je 217 putnika i sedam članova posade kada se ruski avion koji je leteo na liniji Šarm el-Šeik – Sankt Peterburg, srušio u centralnom delu Sinajskog poluostrva. Rusija je ovu avionski nesreću okarakterisala kao teroristički napad.

2015 – U noćnom klubu u Bukureštu tokom hevi-metal koncerta izbio je požar izazvan pirotehničkim uredjajima i u metežu nastalom u panici posetilaca da napuste klub, stradala je 61 osoba.

2020 – Škotski glumac Šon Koneri (Sean Connery), poznat kao prvi filmski Džems Bond, umro je u 91. godini (Nesalomivi, Ime ruže, Lov na Crveni oktobar).

(Beta)

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.