Na današnji dan 4. oktobar

Na današnji dan 4. oktobra 1970. godine, od prekomerne doze droge umrla je američka pevačica Dženis Džoplin (Janis Joplin), najpoznatija bela pevačica bluza.

1209 – Nemački kralj Oto IV (Otto) krunisan je za rimsko-nemačkog cara. Tokom tri naredne godine napao je Toskanu, Siciliju i južnu Italiju, zbog čega ga je papa Inokentije III ekskomunicirao.

1582 – Četvrti oktobar označen je kao poslednji dan Julijanskog kalendara u Papskoj državi, Španiji i Portugalu. Gregorijanski kalendar stupio je na snagu narednog dana sa datumom 15. oktobar, a ubrzo su ga prihvatile gotovo sve katoličke države. Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca prihvatila je taj kalendar za područje Srbije, Crne Gore i Makedonije 19. odnosno 31. januara

1669 – Umro je holandski slikar Harmens fan Rajn Rembrant ( Harmensz van Rijn Rembrandt), jedan od najvećih majstora u istoriji slikarstva. Uradio je oko 650 uljanih slika, oko 300 gravira i oko 2.500 crteža, uključujući remek dela svetske baštine kao što su „Noćna straža“, „Izgubljeni sin“, „Čas anatomije doktora Tulpa“.

1830 – Belgija je postala nezavisna država, izdvojivši se iz Ujedinjenog Kraljevstva Holandije koje je osnovano na Bečkom kongresu 1815.

1853 – Turska je, uz podršku Velike Britanije i Francuske, objavila rat Rusiji, nakon što je Rusija odbila da se povuče iz podunavskih kneževina Vlaške i Moldavije koje je okupirala da bi, kako je obrazložila, zaštitila pravoslavne podanike na teritoriji Otomanskog carstva.

1865 – Pruski kancelar Oto fon Bizmark (Otto von Bismarck) i francuski car Napoleon III postigli su u Bijaricu sporazum da Pruska preuzme vrhovno vodjstvo u Nemačkoj. Pet godina kasnije izbio je francusko-pruski rat u kojem je Napoleon III zarobljen, a u Francuskoj je 4. oktobra 1870. ponovo uspostavljena republika.

1878 – Prvi ambasador Kine u SAD Čen Lan Pin predao je akreditive američkom predsedniku Raterfordu Hejsu (Rutherford Hayes).

1892 – Rođen je austrijski državnik Engelbert Dolfus (Dollfuss), kancelar od 1932 do 1934, koji se protivio pripajanju Austrije nacističkoj Nemačkoj. Zbog upornog odupiranja Hitlerovoj nameri, austrijski nacisti su ga ubili u Beču u julu 1934.

1918 – Boris III postao je car Bugarske, nakon što je njegov otac Ferdinand I abdicirao. Godine 1923. zaveo je diktaturu u zemlji, a u Drugom svetskom ratu bio je saveznik nacističke Nemačke.

1944 – Raspušten je koncentracioni logor na Banjici u Beogradu, koji su nemačke okupacione vlasti osnovale u junu 1941. Prema nepotpunim podacima, kroz taj logor prošlo je oko 100.000 zatvorenika, od kojih je oko 80.000 ubijeno.

1957 – SSSR je lansirao u orbitu oko Zemlje prvi veštački satelit, „Sputnjik 1“, nakon čega je počelo sovjetsko-američko nadmetanje u osvajanju svemira.

1965 – Papa Pavle VI postao je prvi papa koji je posetio SAD i koji se obratio narodima sveta sa govornice UN u Njujorku, pozivajući ih na uspostavljanje trajnog i pravednog mira u svetu.

1966 – Britanska afrička kolonija Basutolend stekla je nezavisnost pod nazivom Lesoto.

1974 – Amerikanac Dejvid Kunst (David) postao je prvi čovek koji je obišao svet pešice. Na putovanje dugo 23.250 kilometara on je krenuo 20. juna 

1977 – UN su proklamovale Opštu deklaraciju o zaštiti životinja, a 4. oktobar proglašen je Svetskim danom zaštite životinja.

1992 – Vlada Mozambika i pobunjenici potpisali su mirovni sporazum, čime je okončan 16-godišnji gradjanski rat u toj afričkoj zemlji.

1993 – Predsednik Rusije Boris Jeljcin upotrebio je tenkove da bi zauzeo zgradu parlamenta u koju su se zabarikadirali poslanici, nakon što je 21. septembra raspušten parlament. Potpredsednik Rusije Aleksandar Ruckoj i lideri parlamenta predali su se vojnicima lojalnim Jeljcinu posle desetočasovnog tenkovskog napada i pogibije najmanje 300 ljudi.

1999 – Komandant ustaškog logora u Jasenovcu u Drugom svetskom ratu Dinko Šakić osuđen je u Zagrebu na 20 godina zatvora. U tom, najvećem koncentracionom logoru u Jugoslaviji, ubijeno je nekoliko stotina hiljada ljudi, uglavnom Srba, Jevreja i Roma, kao i hrvatskih antifašista.

2000 – Ustavni sud SR Jugoslavije poništio je predsedničke izbore održane 24. septembra na kojima je kandidat opozicije Vojislav Koštunica pobedio kandidata levice i dotadašnjeg predsednika Slobodana Miloševića. Na poziv Demokratske opozicije Srbije (DOS) da se 5. oktobra okupe u protestu isped Savezne skupštine, gradjani iz cele Srbije krenuli su prema Beogradu probijajući policijske blokade na putevima.

2001 – Ruski avion Tupoljev-154 koji je iz Izraela leteo za Moskvu pao je u Crno more pogodjen raketom koju je greškom ispalila ukrajinska vojska na vojnoj vežbi. Poginulo je 78 putnika i članova posade.

2004. – Umrla je američka glumica Dženet Li (Janet Leigh), poznata po ulozi u Hičkokovom filmu „Psiho“.

2005 – Turska je započela pregovore sa Evropskom unijom, 42 godine nakon što je podnela zahtev za članstvo u toj organizaciji.

2010 – Britanac dr Robert Edvards (Edwards) dobio je Nobelovu nagradu za medicinu za doprinos u lečenju neplodnosti veštačkom oplodnjom.

2011 – Ministri finansija EU usvojili su uredbu na osnovu koje mogu uvesti sankcije zemljama koje su finansijski neodgovorne.

2013 – Umro je general Vo Ngujen Djap, heroj vijetnamskog rata protiv Francuske i SAD, jedan od najvećih vojnih stratega u istoriji, zaslužan za poraz francuskih kolonijalnih snaga u bici kod Dijen Bijen Fua 1954, a osvajanje Sajgona pod njegovom komandom 1975. bilo je presudno za kraj vijetnamskog rata.

2014 – Pobedom na izborima u Letoniji Koalicija desnog centra osvojila je još jedan mandat na vlasti.

2020 – Umro je modni kreator Kenzo, poznat po grafičkim i cvetnim dezenima. Bio je prvi japanski modni kreator koji se „ustoličio“ u Parizu, sedištu visoke mode, gde je i proslavio svoj brend.

(Beta)

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.