Izložba o venecijanskim izdavačima srpskih knjiga
BEOGRAD – Povodom obeležavanja jubileja 500 godina od izdavanja prvih srpskih knjiga u Veneciji, 1. jula u Narodnoj biblioteci Srbije biće otvorena izložba „Venecijanski izdavači srpskih knjiga 1519-1824“ autora Vladimira Anđelkovića, koju biblioteka priređuje sa Italijanskim institutom za kulturu u Beogradu.
Srbi su krajem 15. veka u svojim neprestanim seobama dospeli i do Venecije gde su oformili svoje novo kulturno središte i gde su između 1518. i 1824. slobodno izdavali i štampali svoje knjige.
Prvi vlasnici izdavačkih kuća i štamparija koje su objavljivale bogoslužbene knjige na srpskom jeziku bili su Božidar i Vićenco Vuković koji su radili od 1519 do 1561, Stefan Marinović koji je izdavao knjige 1861, Jakov od Kamene Reke 1865, Kotoranin Jerolim Zagurović 1569 i 1570, Jakov od Krajkova 1572, i Mlečani Antonio Rampaceto, 1597. i Bartolo i Marko Đinami koji će raditi sve do 1638.
Posle pauze duge skoro jedan vek kada su srpske knjige objavljivane ili u Rimu ili po vlaškim manastirima u Veneciji, Dimitrije Teodosije je započeo 1761. uspešnu izdavačku delatnost koju će okončati njegov sinovac Pane Teodosije 1824. objavljivanjem prvih knjiga velikih prosvetitelja Zaharija Stefanovića Orfelina, Dositeja Obradovića, Pavla Solarića…
U Veneciji su štamparski i izdavački zanat učili Makarije, štampar Crnojevića, jeromonah Pahomije, jerođakon Mojsije i mileševski monasi Teodosije i Genadije, zatim štampari, urednici i često autori izdavača Božidara i Većenca Vukovića, među kojima je dečanski monah Sava, štampar, urednik i autor prvog „Bukvara“ objavljenog kod Rampaceta.
Monasi Teodor, Đurađ i Dimitrije Ljubavić, koji su radili u Veneciji, u nesigurnim godinama prve polovine 16. veka oformiće nove izdavačke centre po srpskim manastirima u Mileševi, Gračanici, Goraždu, Mrkšinoj crkvi…
U Veneciji su kupovali štamparske prese, hartiju i sav potrebni materijal za izdavanje knjiga Đurađ Crnojević, Božidar Goraždanin, Stefan od Skadra, igumani manastira Mileševe i Gračanica, kao i Trajan Gundulić za Dmitrovićevu štampariju u Beogradu.
Prve knjige srpskih izdavača objavljene u Veneciji bile su „Službenik“ Teodora i Đurađa Ljubavića, započet, a možda i dovršen 1. jula 1519, i „Službenik“ Božidara Vukovića na 240 lista srednjeg formata čije štampanje je završeno 7. jula 1519.
Na izložbi u Narodnoj biblioteci Srbije će na stotinu printova biti predstavljeni brojni artefakti koji svedoče o bogatoj istoriji Srba u Veneciji.
(Tanjug)
Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.