Dokumentarac Dva lica rata 7. oktobra na RTS-u

BEOGRAD – Austrijski dokumentarni film „Dva lica rata“ autora Zorana Dobrića biće prikazan 7. oktobra (20:00) na Drugom programu Radio-televizije Srbije, najavio je danas direktor Muzeja žrtava genocida Dejan Ristić.

Dobrićev film danas je imao srpsku premijeru simbolično u velikoj dvorani Jugoslovenske kinoteke gde je, prema rečima Ristića, u februaru 1946. godine suđeno najvišim oficirima Vermahta za ratne zločine u Jugoslaviji tokom Drugog svetskog rata.

Glavne teme „Dva lica rata“ su nemački general Franc Beme, Austrijanac, odgovoran za smrt oko 35.000 Srba, Jevreja i Roma 1941. godine i Austrijanka Diana Budisavljević zaslužna za spašavanje hiljada srpske dece iz hrvatskih logora.smrti.

Beme je kao komadant okupacione zone u Srbiji izdao naređenje da se strelja 100 Srba za jednog ubijenog nemačkog vojnika, a 50 za ranjenog, na osnovu koga su izvršeni masovni zločini u oktobru 1941. godine u Dragincu, Kraljevu i Kragujevcu.

Pre početka prikazivanja filma, Dobrić je prisutnima rekao da je film njegov pokušaj da prikaže „svoje osnovno ubeđenje da u životu ništa nije crno i belo, koliko želimo da to vidimo“.

Prema njegovim rečima, s jedne strane je Beme koji je imao značajnu ulogu u Hitlerovoj vojsci i bio je „jedan od najvećih zlotvora Drugog svetskog rata“, koji se ubio jer „nije imao hrabrosti da sačeka suđenje u Nirnbergu“.

„Beme nema potomaka. Kako mi Srbi imamo običaj da kažemo: ‘Seme mu se zatrlo'“, rekao je Dobrić.

S druge strane je Budisavljević, Austrijanka iz Insbruka, koja se udala za Srbina Julija Budisavljevića, i „imala je potrebu da pomogne srpskoj deci kojoj se nije smelo pomoći“.

Prema njegovim rečima, Budisavljević je rizikovala svoj i život svoje porodice kako bi pomogla srpskoj deci, što pokazje i da se 1942. godine ponovo morala udati za svog supruga, ovaj put u katoličkoj crkvi u Zagrebu, kako bi ustašama pokazali svoju lojalnost.

Dobrić je istakao da su Budisavljević pomogli „koliko god bilo nepojmljivo“ neki nacistički generali u spašavanju srpske dece iz logora, vršeći pritisak na hrvatskog poglavnika Antu Pavelića, vrh Katoličke crkve i ustaškog generala Eugena Didu Kvaternika.

„Prosto je nespojivo i nepojmljivo, ali je bilo tako“, naveo je Dobrić.

Smederevac rodom, Dobrić je od 1991. godine zaaposlen u Austrijskoj državnoj televiziji (ORF) kao istrazivački novinar i dokumentarista.

Jednočasovni film je nastajao od 2017. do 2021. godine, na osnovu Dobrićevog višegodišnjeg istraživanja arhivske građe, a rađen je u produkciji ORF, gde je premijerno prikazan u januaru prošle godine.

Dragić je upozorio da Austrijanci, nezainteresovani za naš prostor, o događajima obrađenim u filmu „nisu imali nikakve informacije, sa malim izuzetkom od stotinjak ljudi“

Ristić je istakao da su za kulturu sećanja od prvorazredne važnosti dela koja stvaraju Dobrić i retki pojedinci, kao i da je „Dva lica rata“ kao „istinski poduhvat“ Muzej žrtava genocida podržao građom i savetima, a posebno njegova stručnjakinja Jasmina Tutunović Trifunov.

Prema njegovim rečima, važno je bilo da Dobrićev film „ođekne u Austriji, izazove razičite reakcije mahom pozitivne, i na neki način bude katarzičan za austrijsko društvo“.

Ristić je podsetio da su Austrijanci bili na visokim položajima u Vermahtu i da „su se svetili za srpsku pobedu u Prvom svetskom ratu“.

„Beme u naredbi za streljanja podseća da treba da se sete da se austrijska i nemačka krv lila od 1914. do 1918. godine. I debelo su se svetili na običnim građanima, svima koji su predstavljali smetnju okupacionom režimu tetora“, naglasio je Ristić.

(Tanjug)

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.