Hamvaš o Hamvašu

Mađarski mislilac Bela Hamvaš već duže vreme je zanimljiv i našoj čitalačkoj publici, a jedna od Hamvaševih knjiga koje su sada dostupne i u prevodu jeste "Mađarski Hiperion", za proučavaoce i ljubitelje Hamvaševe proze bitno delo.
"Mađarski Hiperion" je delo sastavljeno od pisama upućenih nepoznatoj osobi; sasvim je moguće da se to zapravo Hamvaš obraćao samom sebi. Ova knjiga je veoma lično delo, u kome Hamvaš otvoreno govori o sebi, o tome kako se razočarao i u ljubav (žene su ga napuštale, nezadovoljne njegovim malim primanjima, njegovom idejom da je novac nebitan i pozivom na zajedničko ušuškavanje pod pokrivačem u sobi ledenoj, jer nema novca za grejanje) i u konvencionalno nastrojen svet koji ne shvata ni njega ni njegove ideje. Stoga se povukao u osamu, kako bi raščistio sam sa sobom šta je to što želi i kuda bi da ide, u duhovnom, ne u fizičkom smislu, pošto ga fizičko i materijalno nije posebno interesovalo. I opredeljuje se. Kroz prvi deo (sastavljen od dvadeset i devet pisama) i drugi (sastavljen od dvadeset i šest pisama), Hamvaš se opredeljuje o svom daljem životnom putu, a kroz svoja razmišljanja vodi i čitaoca.
U prvom delu knjige, Hamvaš počinje analizom mađarske književnosti, da bi prešao i na teme kao što su ljubav, prijateljstvo i zajednica – od svih se oseća odbačen – kao i priroda oko njega, u kojoj u osami uzgaja biljke i prati njihov ritam. Prvi deo je uvod za drugi, priprema za dalja Hamvaševa razmatranja.
U prvom delu bilo je reči o rekapitulaciji dotadašnjeg; drugi se odnosi na to šta i kako dalje; ne u smislu nalaženja posla, zasnivanja porodice i slično, već u filozofskom smislu, kako spasti posrnulu zajednicu, vratiti joj veličinu, kako je uzdići iznad močvarnog gliba iz kojeg kao da i ne pokušava da se izvuče. Kreće priča o dajmonu, Hamvaševo upoznavanje sopstvenog dajmona-vodiča, spoznavanje sopstvenog puta, puta stvaraoca. I tu je mirenje sa sopstvenim putem, prihvatanje svog dajmona i svog puta, nalaženje unutrašnjeg mira.
Na kraju knjige sledi pogovor prevodioca i velikog poznavaoca dela Bele Hamvaša, Save Babića, pogovor koji ponešto pojašnjava i pruža informacije o nastanku i objavljivanju ovog dela, kao i o nekim zabunama u vezi sa njim.
Kao delo za sebe, "Mađarski Hiperion" je zanimljiv kao razmišljanje jednog stvaraoca, kao praćenje njegove potrage za sopstvenim putem. Delo je još interesantnije ako ste prethodno pročitali bar neka Hamvaševa dela i znate koliko je vrednih knjiga Hamvaš napisao.

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.