Predstava „Ibi the Great“ iz Sombora gostovala u Beogradu

BEOGRAD – Predstava “Ibi the Great” u produkciji Narodnog pozorišta Sombor gostovala je sinoć premijerno na velikoj sceni Narodnog pozorišta u Beogradu.

Novi pozorišni projekat u režiji kontraverznog umetnika Andraša Urbana deo je pozorišnog programa aktuelnog 30. izdanja Beogradskog letnjeg festivala – BELEF 2022.

Nastala tek na okvirnim motivima čuvene pozorišne drame “Kralj Ibi” francuskog pisca Alfreda Žarija (1873-1907), predstava “Ibi the Great” poigrava se sa više žanrova i stilova, u poznatom maniru autora avangardnog i pre svega političkog pozorišta.

Sam komad je parodija, farsa, groteska, prvi put izvedena 10. decembra 1896. u Parizu kao idejna preteča pokreta nadrealizma i dadaizma, te se smatra za antologijski komad.

Lik kralja – oca Ibija nastao je 1885. godine kao šala učenika gimnazije u Renu (Francuska), koji su želeli da se narugaju svom profesoru fizike Feliksu Eberu, jer je on za njih predstavljao nakaznost ovog sveta.

Istorija kaže da je Šarl Moran, prijatelj Alfreda Žarija, tada napisao kratku lutkarsku farsu „Poljaci“, a taj, danas izgubljeni tekst, poslužio je kao osnova za pozorišnu komediju „Kralj Ibi“.

Žari se kasnije sve više identifikovao sa svojim likom i pred kraj života se potpisivao sa – Ibi.

Andraš Urban, jedan od najkontraverznijih reditelja sa ovih prostora, koji često ume da šokira svojim sirovim i kritičkim predstavama, ni ovde nije štedeo publiku pomalo zastrašujućim naturalističkim prizorima koji izazivaju neprijatnost i odbojnost pri gledanju.

Tako se predstava delimično oslanja na originalni komad, ali se onda odvija u drugim pravcima, gde se ruši “četvrti zid”, odnosno ta barijera između glumaca i publika više ne postoji: dramski umetnici na sceni često izlaze iz svojih uloga, krenu da pričaju privatne pojedinosti o sebi i time uz reditelja stvaraju postdramski teatar.

Autorski projekat reditelja iz Sente koji je na autentičan način izgradio karijeru svojim višeslojnim i kritičkim delima, realizovan je u očekivanom ključu kako je publika uveliko navikla od njega.

Premijera u Somboru je bila 17. decembra 2021. godine i obuhvata veoma široki dijapazon tematike koja je dovedena u vezu sa mnogim aktuelnostima – migrantska kriza, pandemija korona virusa, novi rat koji bukti na relaciji Ukrajina – Rusija, nemaština, i tome kao da nema kraja.

Petoro glumaca su skoro puna dva sata “ispustili dušu” i energiju davajući celog sebe igrajući različite likove u jednom kolopletu sadržaja i u bogatstvu rediteljskih rešenja sa nekada i suviše detalja.

Nemanja Bakić, Biljana Keskenović, Nikola Kinežević, Danica Grubački i Srđan Aleksić ogolili su sebe i svoje karaktere na sceni, i do te mere su otišli u navodnu privatnost svojih ličnosti, da dobrim delom zbunjuju publiku koliko to sve glume ili ima možda zrnca istine u tim ispovestima.
Predstava iz 19. veka je kasnije izvedena u lutkarskoj formi, a sam dramski pisac Žari je napravio još dva nastavka: „Ibi kukavica“ i „Okovani Ibi“ kao jedinstvenu trilogiju, ali njihovo scensko izvođenje autor nije doživeo.

Reditelj Urban kao da je sva tri dela želeo da objedini ovom predstavom uz veliki deo svojih autorskih zapažanja i adaptacije teksta uz dramaturga Vedranu Božinović, da je na kraju više on sam pisac komada, nego Žari. Scenografija je takođe idejno rešenje reditelja, a sastoji se od javnog toaleta u kome provode vreme likovi predstave, stalno obučeni samo u donji i gornji veš.

To simbolično ukazuje da je današnji svet na globalnom nivou toliko nazadovao i postao mračan, da je kao jedno veliko smetlište.

Urban je uvek surov, oštar, nemilosrdan, višeslojan, osvešćen, beskompromisan u svojim scenskim delima, gde je politička pozadina zapravo uvek u prvom planu, posebno ovde gde je Kralj Ibi prikazan kao beskrupulozni diktator i krvnik, poput Šekspirovih zlih junaka Magbeta ili Ričarda III u istoimenim komadima. Svu nakaznost naših stradanja kroz decenije i vekove, Urban je prikazivao u mnogim svojim nagrađivanim predstavama (“Rodoljupci”, “Sumnjivo lice”, “M.I.R.A.”).

„Kralj Ibi“ je bila kultna predstava Ateljea 212 iz 1964. u režiji Ljubomira Mucija Draškića, u kojoj je glavnu ulogu maestralno odigrao Zoran Radmilović.

Predstava je bila na repertoaru ovog pozorišta skoro 20 godina, do smrti čuvenog glumca, a 1973. godine snimljena je i za televiziju, što ju je još više proslavilo. Ispred glavnog ulaza u Atelje 212 nalazi se spomenik Zoranu Radmiloviću u kostimu Kralja Ibija.

(Tanjug)

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.