BEOGRAD – Predstavljanje serijala knjiga „Srpske Metohije“ pod nazivima „Metohija I“, „Metohija II“ , „Metohija III“ i „Podrimlje“, održano je danas u knjižari „Geca Kon“ u Beogradu.
Izdavači velikog projekta su kuća „Službeni glasnik“ i Srpska akademija nauke i umetnosti (SANU).
Prva knjiga sadrži najstarije naučne studije i zabeleženu etnografsku građu, objavl?ene uglavnom pre Drugog svetskog rata ili neposredno nakon njega.
Druga knjiga je posvećena severnoj Metohiji, predelima Rugove, Metohijskog Podgora, Prekoruplja, Prekovoda i Reka, treća se bavi južnom Metohijom, koju čine Has, Podrima, Prizrenski Podgor i Žur. Četvrta knjiga “Podrimlje” donosi studije i priloge koji se odnose na etnografska i istorijska istraživanja ostatka jedinstvene prirodno-geografske sredine Podrimlja.
Taj prostor poznati ruski konzul Ivan Stepanovič Jastrebov smatra Starom Srbijom, a upravo sva dela ovog autora na temu Kosova i Metohije iz tri obimne knjige nedavno je objavio „Službeni glasnik“.
Na promociji tih knjiga dr Mirjana Menković, etnolog i muzejski savetnik Etnografskog muzeja, nazvala je novi serijal iz četiri toma „jedinstvenim kapitalnim projektom“ koji na neobičan način kroz predani rad kustosa u Beogradu predstavlja značaj muzeološkog istraživanja u Srbiji.
Prema njenim rečima, danas je za srpsku kulturu veliki i nemerljiv značaj edicije „Koreni“ koja je objavila navedena dela serijala o Metohiji.
Menković je navela da je u pitanju izuzetna serija, obimni istraživački poduhvat, kao nežaobilazna dela za proučavanje i upoznavanje KiM.
Kada je boravila na tom području, kako kaže, utočište je nalazila u gradu Prizrenu, i podsetila se reči čuvenog istoričara umetnosti Milana Kašanina (1895-1981): „Pogled na srpski srednji vek je iz Prizrena, ovo je naš carski grad i mi njemu pripadamo“.
Početkom 90-ih godina je odlazila na KiM i opisala područje uzvišenim rečima da „tako divan prostor može da se uporedi sa dolinom Jordana“.
Dr Uroš Šešum, istoričar, docent na Katedri za istoriju Filozofskog fakulteta u Beogradu, ocenio je da 4 toma knjige označavaju presek mesta Metohije u istoriji Srbije.
Autor ranije monografije „Srbija i stara Srbija“ napomenuo je da su na tim prostorima večiti ratovi još od srednjeg veka.
„Kroz vreme od 500 godina usledilo je pravo ratno poprište. Uvek je bio prisutan etnički sukob Srba i Albanaca po čemu se određivala etnička sudbina srpskog naroda“, otkrivao je dr Šešum istorijski aspekt Metohije.
On je istakao da su uvek bili aktuelni sukobi između bratstva ili nemiri među fisovima, odnosno klanova.
Podsetio je da za parče zemlje i za prekršenu besu (albanska zakletva, zavet) izgubi život oko 50 ljudi.
Tako pripadnik fisa nije pojedinac koji istupa protiv nekoga već on stoji kao čitava organizacija, veliko pleme.
Zato se podsetio reči kojima su drugi opisivali KiM – „Nigde priroda nije tako pitoma i nigde nisu odnosi tako surovi“.
„Nove knjige su veoma dragocene za srpsku kulturu i zanimljivo je koliko je Kosovo i Metohija, i pored toliko opsežnih istraživanja i napisanih dela, donekle ostala nepoznata zemlja“, zaključio je istoričar Šešum.
„Veliki je značaj ovih monografija, na neki način jedan stepenik ka oslobođenju Kosova i Metohije. Tako možemo da znamo da smo uradili sve što smo mogli“, smatra mr Milun Stijović, istoričar, istraživač saradnik Istorijskog instituta SANU.
On je istakao želju da cela domaća i strana javnost sazna za ova dela, jer je to veoma važno danas, i naglasio je da sve što ljudi hoće da saznaju na temu KiM, mogu da pronađu na jednom mestu.
Borisav Čeliković, urednik i priređivač Biblioteke „Koreni“ u kući „Službeni glasnik“, primetio je da se o Metohiji može pričati neprestano satima i danima i opet se neće sve reći ni otkriti.
Čeliković je istakao da je publikovano 13 knjiga o KiM u toj seriji gde su obrađena čak 1350 naselja u ovoj oblasti.
Sledeći književni poduhvat biće u obliku novog toma, odnosno dela radnog naziva „Srpska Metohija: Vertikala zla“.
„Naziv je prikladan jer je zaista u pitanju prava vertikala zla kao neprekidno nasilje Albanaca nad srpskim narodom dole na KiM. Oni ubijaju, pale kuće, pljačkaju domaćinstva, proteruju srpsko stanovništvo. Tako je bilo kroz istoriju, nastavilo se 1999. ili u martovskom pogromu 2004. godine. Mi ne branimo, mi živimo Kosovo i Metohiju, brinemo za narod dole i uzdamo se sa verom u Boga“, zaključio je urednik Čeliković.
(Tanjug)
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com