Vek stripa

Strip se kao autentičan oblik umetničkog stvaralaštva konačno izborio za autohtono mesto pod ovdašnjim medijskim suncem, jer se o njemu svakodnevno piše, javno govori, a ulazi čak i u etablirane galerije i oficijelne promotivne centre. Posle gotovo jednog veka čitalačke (i gledalačke) ljubavi na prvi pogled i totalnog nipodaštavanja od strane kulturne javnosti – strip je prevalio dug put od masmedija do elitističke umetnosti, čije se osnove grafičkog jezika danas uče na specijalističkim kursevima i školama. Sve je to dovelo do toga da se nedavno u izdanju pančevačkog Kulturnog centra pojavi studija pod nazivom „Vek stripa u Srbiji“ Zdravka Zupana, koja predstavlja najobuhvatniji istorijski pregled razvoja ovog medija kod nas.
U ovom izdanju Zupan na više od dvesta strana dokumentarno obrađuje razvoj stripa, od prvih „priča u slikama“ lista „Neven“ (izlazio od jula 1880. do novembra 1908.), do aktuelnih elektronskih sajtova, među kojima, po dnevnoj ažurnosti i preglednosti, dominira virtuelno izdanje „Strip vesti“ Novosađanina Zlatka Milinkovića. I mada se čini da se potencijalni broj ljubitelja i čitalaca smanjuje, rapidno rastu istorijska i teorijska izdanja o stripu, kao i broj autora koji svoj nasušni hleb ne zarađuju u zemlji, već u inostranstvu, kao najcenjeniji belosvetski crtači „gastarbajteri“. Teorija stripa nadvladala je, dakle, njegovu medijsku praksu. I zaista, u poslednjih nekoliko godina imali smo više teorijskih naslova – Žika Bogdanović „Čardak ni na nebu ni na zemlji“, Slavko Daraginić „Istorija jugoslovenskog stripa“, Slobodan Ivanov „Šezdeset godina stripa u Srbiji“, udžbenik Ranka Munitića „Deveta umetnost – strip“ itd.
Kao krunu učestalih teorijskih i istorijskih istraživanja, pa i kao svojevrsni pomodni trend – treba zabeležiti pojavu nekoliko antologija u kojima se afirmišu kompletni opusi autora iz pojedinih urbanih centara poput memoarske hristomatije „Veliki san“ Srećka Jovanovića, posvećenu nekada kultnom balkanskom izdavaču – „Dečijim novinama“ iz Gornjeg Milanovca. Današnji potencijali srpskog stripa iznenađuju snagom svojih poruka i raznolikošću vizuelnih i teorijskih (re)interpretacija. A sinonim uspeha i jednih i drugih, i praktičara u inostranstvu i teoretičara u zemlji, jeste angažovanost, ne deklarativna niti pozerska, već stvaralački konkretna i uverljiva.

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.