Izložba gusli u Muzeju grada Novog Sada

NOVI SAD – Izložba „Gde svi ćute one govore – Gusle Etnografskog muzeja u Beogradu“, autora višeg kustosa Miroslava Mitrovića, postavljena je u Muzeju grada Novog Sada, gde se može pogledati u narednih mesec dana.

Na izložbi, koja je podeljena u pet celina, predstavljeno je više od 40 gusala, a datovane su od polovine 19. veka do današnjih dana.

U prvom segmentu su gusle iz 19. veka, iz vremena Vuka i Njegoša, guslara Filipa Višnjića i Tešana Podrugovića, kada je gotovo svaka srpska porodica imala gusle.

Druga celina obuhvata gusle od kojih se vojnici nisu odvajali, koje su se našle na bojnim poljima Prvog svetskog rata, na Solunskom frontu.

Raritet predstavljaju gusle koje je izradio srpski vojnik invalid u bolničkom kampu u Bizerti (Tunis) od vojničkog šlema 1917. godine.

U trećoj grupi su gusle nastajale u vreme stvaranja i postojanja zajedničke južnoslovenske države, najpre Kraljevine SHS, zatim Kraljevine Jugoslavije.

Četvrtu celinu čine gusle nastajale u drugoj polovini 20. i početkom 21. veka, period u kome gusle doživljavaju svoje zamiranje i oživljavanje, gde je veći akcenat na izgledu gusala nego na njihovoj dotadašnjoj osnovnoj nameni.

U petu grupu svrstane su gusle specifične po svom izgledu, po priči koja ih prati, po umetničkoj izradi, upotrebi različitih materijala, a izrađivane su različitim tehnikama, ukrašavane različitim šarama ili porukama zapisanim na njima.

U vreme kada je narodna epska književnost doživljavala svoju svetsku afirmaciju, isto se dešavalo i sa ovim gudačkim instrumentom i gusle su bile i ostale čuvar srpske istorije i srpskog jezika, jer su se pesme koje su guslari izvodili prenosile sa kolena na koleno, vekovima unazad.

Izrađivane su uglavnom od javorovog drveta koje se, u srpskoj mitologije, povezuje sa kultom predaka, te se, samim tim, uz gusle uvek slave i preci.

„Mnogo smo dužni guslama koje su nas očuvale pesmama uz zvuke sa tananog gudala. Ovaj instrument, koliko radosti, toliko tuge i žalosti, ne trpi i ne voli svakojake pesme. Sa pesmom uz gusle budimo ono što u svojoj osnovi i jesmo: narod Jevrosime majke, čojstva i junaštva, narod pravičnosti i istinoljublja. Pevajte pesme istine, poštujući istorijske činjenice, duhovnost i tradicionalne vrednosti naroda našeg i zemalja naših“, zborio je patrijarh Pavle.

(Tanjug)

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.