BEČ – Mnogo toga se zove po jednon od najznačajnijih srpskih i svetskih naučnika Nikoli Tesli – merna jedinica, čak i jedan krater na Mesecu, kompanije, institucije, brojne škole, biblioteke i ulice.
Među njima je i jedna u Beču, koja je tek nedavno dobila i tablu, kako bi svako ko prođe znao da se nalazi u „Teslagase“.
Da se tabla nađe na „tom mestu“, zaslužan je istoričar Zlatan Stojadinović, koji se duži niz godina bavi izučavanjem istorije Srba u Austriji, i koji je, nakon što je tokom rada na projektu o Srbima u Beču došao do saznanja o postajanju ulice u 21. bečkom okrugu posvećenoj Tesli i kontaktirao nadležne sa molbom da se ta mala ulica i označi.
„Moja saznanja u vezi sa ovom ulicom potiču još iz 2018.godine, kada sam kao naučni saradnik Austrijske akademije nauka radio na projektu digitalizacije građe o Srbima u Beču u 18. i 19. veku. Taj projekat je ostvaren najviše zahvaljujući njegovom vođi, mom mentoru Mihajlu Popoviću koji se najviše zalagao za to“, priča Stojadinović za Tanjug.
Tako je tokom istraživanja pronašao podatak da postoji Teslina ulica u Beču, ali je, kada je poželeo da fotografiše tablu, ustanovio da je nema.
„Krajem prošle godine kontaktirao sam nadležne službe grada, odnosno 21. okruga, na šta sam vrlo brzo dobio ljubazan odgovor Georga Papaja, načelnika opštine, da su utvrdili da tabla ne postoji i da će u najskorijem roku biti postavljena“, rekao je Stojadinović.
I postavljena je, početkom ove godine.
Stojadinović navodi da ulica nosi naziv po srpskom naučniku od 1952.godine, a tabla sa imenom, zbog položaja ulice i budući da u njoj nema zgrada i brojeva, verovatno nije ni postojala do ove godine.
Ovaj istoričar podseća da je, iako je Nikola Tesla studirao u Gracu i nikada nije živeo u Beču, on kao zaslužni građanin tadašnje Austrougarske monarhije, dobio počasni doktorat Tehničkog univerziteta 1908.godine.
Iste godine kada je dobio ulicu, 1952, svečano je otkrivena i Teslina bista, kao poklon vlade FNRJ Tehničkom fakultetu u Beču i tamo se može videti.
Projekat u kojem je Stojadinović učestvovao je „Digitalni geoportal istorije Srba u Beču (1741-1918)“, koji je podrazumevao pretragu biografskih podataka i istorijskih izvora u vezi sa pravoslanim Srbima u Beču, pre svega znamenitih ličnosti iz političkog, društvenog, privrednog, naučnog i kulturnog života u tom periodu.
To su znamenite ličnosti iz oblasti nauke, umetnosti, literature, značajne ne samo u srpskim i austrijskim, već i međunarodnim okvirima, zatim plemići, činovnici, trgovci, umetnici koji su kao državljani Habzurškog carstva važni u istraživanju istorije Austrije, a posebno Beča, te znamenite ličnosti, državljani Srbije iili Turskog carstva značajne za istoriju Srba.
Stojadinović kaže da ima mnogo naših ljudi i mesta na kojima su živeli u Beču, te da su samo u prvoj godini utvrdili oko 300 ličnosti, sa isto toliko lokacija, koje obuhvataju njihove privatne stanove, ili mesta gde su radili, a ako je reč o trgovcima, njihove radnje, mesta gde su se one nalazile.
Iznosi zanimljiv podatak da postoji više od 20 zgrada u centru Beča koje su nekada bile u vlasništvu bogatih Srba, trgovaca, vladara ili činovika, dok je nekoliko ulica koje nose ime po Srbima ili toponimima koji imaju veze sa Srbijom.
„Tu su Danilovacgase, po slikaru Josefu Danilovcu, koji je veći deo života proveo u Beču, gde je ovde je umro i sahranjen, dok u 10.okrugu postoji Beogradski trg, u spomen na dva osvajanja Beograda od strane Turaka, pod princom Eugenom i pod Laudonom, a u 5.okrugu se nalazi Centa platz, a to je Senta, pošto je velika bitka u 18. veku sa Turcima bila kod Sente“, priča Stojadinović.
Kaže i da ima još naših ličnosti koje zaslužuju ulicu u glavnom gradu Austrije, navodeći pre svega naučnika svetskog renomea Milutina Milankovića.
„Tri najveća imena srpske nauke – Tesla, Pupin i Milanković su rođeni u tadašnjem Austrijskom carstvu, bili su austrijski državljani, a Milanković ne samo da je zadužio srpski narod, već je svojim istraživanjima i otkrićima, zadužio svet. Naučnik je svetskog glasa, koji je doktorirao u Beču, bio prvi Srbin doktor tehničkih nauka. On je ovde bio priznat i poznat“, ističe Stojadinović.
Navodi i da postoji inicijativa da reformator srpskog jezika, Vuk Karadžić dobije ulicu.
„On je najpoznatiji bečki Srbin, koji je pola veka živeo i radio u Beču“, podseća Stojadinović.
Ukazuje i da su Srbi ostavili ogroman trag u Beču, bili su jedan od priznatih naroda u Habzburškoj monarhiji, a prema popisu iz 1910. godine oko dva miliona pravoslavnih Srba živelo je u toj monarhiji, naučnika, generala, oficira, književnika, činovnika.
„Ovde su štampane prve srpske novine, knjige na srpskom jeziku.. Spona Beča sa Srbima je važna i neraskidiva i dan danas“, uveren je Stojadinović.
Rad na projektu je završen, a u planu su, kaže, drugi koji će se odnositi na ostale ličnosti.
„Istražujemo i dalje i biće nadam se interesantnih otkrića“, zaključio je Stojadinović.
(Tanjug)
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com