Kako na vreme otkriti rak debelog creva?

Pacijenti sa tumorom debelog creva otkrivenim u početnom ili premalignom stadijumu (stadijum bez prisustva zloćudnih ćelija raka, ali ako se čeka, velikaje verovatnoća da će se pojaviti) mogu mnogo uspešnije biti tretirani manje invazivnim metodama, kao što su lokalne ekscizije (lokalno isecanje tumora) ili kolonoskopske polipektomije (isecanje tumora creva kroz instrument koji se zove kolonoskop, pod kontrolom oka) , koje skraćuju boravak u bolnici i isključuju skupe procedure kao što su ponovne hirurške intervencije, hemio i radioterapija.

U modernim evropskim i svetskim državama establiran je program redovnog pregleda rizičnih grupa jednom godišnje (tzv. Skrining program) i, u slučaju postojanja sumnjivih promena, daljih pregleda i tretiranja u ranom stadijumu, kada su šanse za izlečenjem najveće. Nažalost, kod nas veliki broj pacijenata dolazi u poodmaklom stadijumu, kada radikalno lečenje nije moguće, već se mora pribeći palijativnim procedurama (operativni zahvati kojima se samo delimično uklanja tkivo raka), da bi se inicijalno olakšao život ovih bolesnika.

Otkrivanje kolorektalnog karcinoma u ranom stadijumu od krucijalnog je značaja za lečenje, kako zbog mogućnosti izlečenja i sprečavanja pojave lokalnog recidiva (ponovno pojavljivanje tumora na istom mestu) i/ili udaljenih metastaza, tako i zbog očuvanja seksualnih i urinarnih funkcija bolesnika i očuvanja kvaliteta života.

Ako imate 50 ili više godina, podvrgavanje skrining testu može da vam spase život:

• Kolorektalni karcinom (rak debelog i završnog creva) obično nastaje od polipa u kolonu i rektumu. Polip je patološka izraslina u lumenu creva, tj. nenormalna izraslina u šupljini creva.
• Vremenom neki polipi mogu da postanu karcinomi.
• Skrinig testovima polipi se mogu otkriti i potom odstraniti pre nego što postanu karcinomi.
• Skrining testovima se, takođe, može otkriti i kolorektalni karcinom u ranoj fazi, kada postoji dobra šansa za izlečenje.

U „skriningu“ za kolorektalne polipe/karcinom koristi se nekoliko različitih testova. Obično se koriste zasebno, mada se ponekad mogu kombinovati.

Test na nevidljivo postojanje krvi u stolici (Fecal Occult Blood Test – FOBT)

Ovaj pregled pacijent sprovodi sam, kod kuće. Na test karticu se stavljaju uzorci stolice, koja se nakon toga nosi lekaru, na tumačenje rezultata testa. Ovim testom se otkriva da li u stolici postoje tragovi krvi, koji mogu ukazati na postojanje eventualnog tumora/polipa.

Ovakav test je prihvatljiv za veliki deo populacije zbog diskrecije i obavljanja u privatnosti sopstvenog doma. Neophodno je pomenuti da ovaj test zahteva po uzorak iz tri uzastopne stolice i da je neophodna priprema za izvođenje ovog testa, koja podrazumeva pridržavanje bele dijete tri dana pre i u toku testiranja, da se ne bi dobili lažno pozitivni rezultati. Ova dijeta podrazumeva konsumiranje što više voća, izbegavanje crvenog mesa i preparata koji sadrže vitamin C. Najidealnija bi bila ishrana bazirana na hlebu i mlečnim proizvodima.

Test se ne može izvoditi za vreme menstrualnog krvavljenja, kao i ukoliko osoba ima proliv. Treba sačekati da se stolice normalizuju i menstruacija prestane, pa početi testiranje.

Fizikalni pregled

Ukoliko postoje tegobe, lekar je dužan da izvrši fizikalni pregled pacijenta koji podrazumeva inspekciju (pregled bolesnika čulom vida) i digitalni pregled anusa i krajnjeg dela rektuma (rektalni tuše).

Fleksibilna/rigidna sigmoidoskopija

Ovakva vrsta pregleda sprovodi se savitljivim ili čvrstim instrumentom, koji lekar kroz anus plasira u rektum i tako proverava da li postoje polipi/tumor u rektumu ili donjoj trećini kolona. Eventualno pronađeni polipi se ovim putem mogu i odstraniti.

Kolonoskopija

Kolonoskopija je savremena dijagnostička metoda kojom se direktno, pod kontrolom oka, može ispitati celo debelo crevo. Ova procedura se izvodi pomoću kolonoskopa, savitljivog sterilisanog instrumenta širine prsta koji, zahvaljujući svojoj savitljivosti i optičkim vlaknima, omogućava siguran i precizan pregled celog debelog creva.

Irigografija sa dvostrukim kontrastom

Tokom ovog pregleda, kroz anus se u kolon ubacije kontrastno sredstvo (barijumska kaša), koje lekaru specijalisti tokom pregleda pod rentgenskim snimanjem omogućava uvid u stanje debelog creva i postojanje eventualnih polipa/karcinoma i drugih abnormalnosti.

Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.