Lasa – grad na krovu sveta (1)
Tibet, koji mnogi nazivaju još i Zemljom snega, jedno je od najnepristupačnijih i najskrovitijih područja na svetu. S juga, zapada i severa okružen je masivnim planinskim lancima, koji su u proseku visoki od 6.000 do 8.000 metara. Uprkos nepovoljnom geografskom položaju i saobraćajnoj izolovanosti, tu se potpuno samostalno razvila jedna od najvećih svetskih civilizacija.
Površina Tibeta je 1.221.600 kvadratnih kilometara i vrlo je retko naseljen, ima oko 2,2 miliona stanovnika. Glavni grad je Lasa (Lhasa), koji se nalazi na nadmorskoj visini od 6.000 metara i najviši je glavni grad na svetu. Do 1959. godine Lasa je bila glavni grad nezavisne države, a pošto je Tibet došao pod kinesku upravu, danas je ona administrativno i upravno središte autonomne oblasti te zemlje. Lasa danas ima oko 200.000 stanovnika, pretežno Tibetanaca i posle aneksije naseljenih Kineza.
Uz Lasu, na Tibetu postoje još tri veća grada – Šigatse (Shigatse), Kamdo (Chamdo) i Derge (Derge). Ova velika zemlja podeljena je na tri administrativna područja. Na jugoistoku se nalazi provincija Kam, na severu pokrajina Amdo (u njoj je rođen 1935. godine i sadašnji, 14. dalaj-lama, Tenzin Guatso), a u središnjem Tibetu nalazi se provincija U-tsang, u kojoj se nalazi i sama Lasa. Lasa je u 7. veku postao glavni grad tada ujedinjene države Tibet. Iz njega su zemljom do 17. veka vladali kraljevi, a posle toga redom dalaj-lame sve do 1959. godine, kada današnji 14. dalaj-lama pod okriljem noći napušta grad i odlazi u izgnanstvo u Indiju, zajedno sa svojih 100.000 sunarodnika, uglavnom sveštenika i državnih službenika.
Kinezi su aspiracije prema Tibetu pokazivali još u vreme carskih dinastija, a posebno nakon što je poslednji carski suveren Pu Ji početkom 20. veka svrgnut s vlasti i uspostavljena republika. Britanci su, nakon što su 1903. godine pod zapovedništvom pukovnika lorda Fransisa Janghasbenda (Francis Younghousband) ušli u Lasu, nastojali da Tibet i Kinu pomire, tačnije da smanje kineske apetite prema Tibetu, to jest velikoj površini koju ova zemlja zauzima. Posle završetka Drugog svetskog rata, kada je Mao Cedung preuzeo vlast u Kini, a Čang Kaj Šek pobegao na Tajvan, komunisti počinju opasno da prete još uvek feudalnoj, ali miroljubivoj tibetanskoj državi, koja do 1950. godine nije imala ni vojsku. U zemlji u kojoj su lov i ribolov smatrani najnižim zanimanjima, zbog nasilja nad životinjama, usled sleđenja Budine doktrine ahimse (nenasilja) od strane većine Tibetanaca, oružje i oružani sukobi su bili nepoznanica.
Uzaludni su bili svi apeli svetskim vođama da se zaustavi pretnja Tibetu od strane kineske komunističke armade. Tibetanski Kashag (parlament) uzalud se obraćao UN-u, koji za sudbinu ovog naroda tada nije imao sluha. Jedini koji je razumeo problem Tibeta bio je tadašnji indijski premijer Pandit Nehru, koji je kasnije širom otvorio vrata Indije tibetanskim izbeglicama. Kinezi 1951. godine osvajaju bez ikakvog znatnijeg otpora istočne pokrajine Kam i Amdo, ruše velike hramove Kumbum i Žogcen i godinu dana kasnije ulaze u Lasu. Godine 1959. u Lasi dolazi do oružane pobune, koju su Kinezi ugušili. Bio je to početak kraja ove hiljadugodišnje države.
Korisni linkovi
Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.