Dve i po decenije od Dejtona,može li BiH da ubrza put ka EU
LJUBLJANA – Dve i po decenije od potpisivanja Dejtonskoh mirovnog sporazuma, ubrzanje integracije BiH u EU javlja se kao pitanje svih pitanja, odnosno kao pitanje dalje izgradnje mira u Bosni i Hercegovini, ocenjuje akademik dr. Mirko Pejanović, profesor emeritus Univerziteta u Sarajevu i nekadašnji član Predsedništva Republike Bosne i Hercegovine (1992-96).
Pejanović u članku, povodom 25 godina od potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, za Institut Ifimes, u Ljubljani, ukazuje da samo postizanjem članstva u Uniji, BiH postaje pravna država, stabilna u svom ekonomskom, kulturnom i političkom razvoju.
“Zbog zastoja i usporenog odvijanja procesa integracije, BiH se našla na začelju zemalja Zapadnog Balkana u odvijanju procesa integracije u Evropsku uniju… nijedna zemlja Zapadnog Balkana, pa ni jedna postsocijalistička zemlja centralne Evrope, koja je postala članica EU, nije imala ratna stradanja i patnju stanovništva kakvu je imala Bosna i Hercegovina”, navodi Pejanović.
U tom kontekstu se ubrzanje integracije BiH u EU “javlja kao pitanje svih pitanja, zapravo kao pitanje dalje izgradnje mira u BiH”.
U članku se podseća da je BiH, nakon prvog zastoja u EU integracijama, 15. februara 2016. godine podnela zahtev za članstvo u Uniji, a nakon ocene Evropske komisije da je zahtev kredibilan, usledio je upitnik sa više hiljada pitanja na koje je BiH trebalo da odgovori.
Pa, ipak, od dobijanja Mišljenja EK, 29. maja 2019. godine, institucije BiH nisu ništa preduzimale, jer su bile posvećene održavanju parlamentarnih izbora u oktobru 2018. godine, a posle izbora kasnilo se u formiranju vlasti u Federaciji BiH i na nivou države BiH, toliko da još nije formirana nova Vlada Federacije BiH, kao ni vlast u Kantonu broj 10 i Hercegovačko-Neretvanskom kantonu (HNK), a samo je RS uspela da konstituiše parlamentarnu i izvršnu vlast do kraja 2018. godine.
U tekstu se navodi i da je BiH tokom rata 1992-1995. godine imala razaranja koja su dovela do potpunog uništenja privrede i komunalne infrastrukture, a uz to je imala i demografski gubitak.
Ukazuje se i da 2006. godine, nakon parlamentarnih izbora, na političku scenu BiH ulazi nacionalna retorika, i to u obliku dva politički suprotstavljena stajališta:
Jedno koje je zagovaralo referendum u RS, sa ciljem njenog odcepljenja od BiH, na kojem je SNSD dobio izbornu pobjedu u RS i drugo, koje je zagovaralo ukidanje RS kao entiteta, čiji je nosilac Haris Silajdžić postao pobednik u izboru za člana Predsedništva BiH iz bošnjačkog naroda.
Dodaje se da je u celini političkog razvoja BiH od 2006. godine pa sve do kraja druge decenije 21. veka jačala tendencija upotrebe etnonacionalne retorike i političkog sukobljavanja vladajućih stranaka u Parlamentarnoj skupštini BiH.
Zato su sve vlade koje formiraju tri, po karakteru etničke stranke, u postdejtonskom periodu nestabilne vlade, navodi Pejanović.
Zato kaže da problemi u funkcionisanju parlamentarne demokratije u BiH usporavaju socijalni i politički razvoj države, pa BiH egzistira sa dve krize: krizom političkog upravljanja zbog nepostojanja međustranačkog konsenzusa i ekonomskom krizom.
Zato bi, smatra, specijalni predstavnik EU, na temelju postojanja zajedničke reformske agende i odgovornosti za njenu realizaciju, trebao dobiti ovlašćenje za izricanje političkih i pravnih sankcija vladajućim strankama i njihovim funkcionerima kad opstruiraju provođenje reformske agende.
Pejanović dodaje i da zaostajanje BiH u odvijanju procesa integracije u EU može dovesti do masovnog iseljavanja stanovništva, do opšteg siromaštva građana i do jačanja desničarskih i radikalnih nacionalističkih snaga koje će ugroziti mir u BiH.
“Stoga je ubrzanje integracije u članstvo EU uslov za izgradnju i učvršćivanje mira u BiH”, navodi Pejanović i podseća da je EU sa 3,5 milijarde evra bila najveći donator u razvoju BiH.
(Tanjug)
Pratite Krstaricu i preko mobilne aplikacije za Android i iPhone.