Rak debelog creva je drugi najčešći malignitet u Srbiji, sa preko 4.500 obolelih i oko 3.000 smrtnih slučajeva godišnje, prema Institutu za javno zdravlje „Dr Milan Jovanović Batut“. Rani pregledi i testiranje su ključni jer bolest u početnim fazama može biti asimptomatska, a lečenje je uspešnije ako se otkrije polip iz koga može nastati tumor.
Lekari upozoravaju da ranih simptoma raka debelog creva često nema mnogo, ali četiri ponavljajuća znaka koja ljudi obično zanemare mogu ukazivati na potrebu za dalje ispitivanje i brzom konsultacijom sa lekarom.
Promene u pražnjenju creva
Ako primetite dugotrajne promene u ritmu pražnjenja — kao što su učestala dijareja, konstipacija ili osećaj da crijevo nije potpuno prazno — to može biti signal da nešto nije u redu i vredi obratiti se lekaru radi dalje dijagnostike.
Krv u stolici ili mrlje
Pojava krvi u stolici, crne ili tamne stolice, ili primetno svetlija krv nakon pražnjenja ne treba zanemariti; iako krv može poticati i iz benignih uzroka, ovakvi simptomi zahtevaju hitnu medicinsku procenu kako bi se isključili ozbiljniji uzroci.
Stalni abdominalni bolovi ili nelagodnost
Uporne grčeve, bolovi, nadutost ili osećaj pritiska u stomaku koji ne prolaze tipičnim merama često su alarmantni; naročito ako su praćeni gubitkom apetita ili neobjašnjenim gubitkom težine, treba potražiti stručno mišljenje.
Neobjašnjiv gubitak težine i umor
Ako se bez promene ishrane i aktivnosti javlja značajan gubitak težine ili konstantan osećaj umora, to može biti znak da telo ima problem koji zahteva pretrage, uključujući krvne testove i moguće endoskopijske procedure.
Kada otići kod lekara
Ako imate bilo koji od ovih simptoma koji traje više od nekoliko nedelja ili se pogoršava, zakažite pregled kod lekara primarne zdravstvene zaštite koji može preporučiti kolonoskopiju ili druge pretrage. Rano otkrivanje značajno povećava mogućnosti uspešnog lečenja.
Prevencija i praćenje
Redovni skrining, naročito kod osoba starijih od preporučene starosne granice ili s porodičnom istorijom raka debelog creva, ključan je za rano otkrivanje. Zdrav način života, bogat vlaknima, redovna fizička aktivnost i izbegavanje duvana i prekomernog alkohola pomažu smanjiti rizik.
Primetne, ponavljajuće promene u pražnjenju, krv u stolici, hronični bolovi u stomaku i neobjašnjiv umor ili gubitak težine zaslužuju pažnju — ne odlažite posetu lekaru, jer pravovremena dijagnostika spašava živote.
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com